ความคิดเห็นที่ 1 . จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 27 ส.ค. 50 13:53:10 ]

ความคิดเห็นที่ 2 อ่า....ผิดพลาดทางเทคนิคเล็กน้อย ^^' ============ อ่านมาจาก รวมนิราศเบ็ดเตล็ด  เป็นหนังสือชุดภาษาไทยของคุรุสภา พิมพ์ครั้งแรก  พ.ศ. ๒๕๒๘  ราคา ๒๖ บาท คุรุสภา พิมพ์ พระราชนิพนธ์กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทไว้ในเล่มนี้อีก ๒ เรื่อง คือ พระราชนิพนธ์ครั้งเสด็จไปรบพม่าที่เมืองนครศรีธรรมราช เมื่อ ปีมะเมีย พ.ศ. ๒๓๒๙ และ พระราชนิพนธ์ครั้งเสด็จไปตีเมืองพม่า เมื่อปีฉลู พ.ศ. ๒๓๓๖ ตอนที่เข้าใจได้ คือ นาวาล่วงทรวงเสียวเหลียวเหลียวหลัง     แลดูวังสังเกตเทวษหมอง นิจจาเอ๋ยเคยเป็นข้าฝ่าละออง      อำไพผ่องเพียงเดือนบนเรือนรถ สิ้นพระชนม์ล้นกระหม่อมจอมกบัตริย์      เคยเปรมประสารพัดวิบัติหมด แต่ก่อนเอ๋ยเคยมีอิสริยยศ      เดี๋ยวนี้ลดลับเลือนเหมือนเดือนดาว .................... .................... ถึงท่าขุนนางวังเวงวิเวกจิต      คงจะคิดถึงพระเดชเทวษหา เคยเฝ้ารับสั่งถามความสุธา      เดี๋ยวนี้มาเฝ้าพระโกศไม่โปรดปราน เชิงอรรถ แจ้งว่าเป็น พระบรมศพพระบาทสมเด็จฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก้ไขเมื่อ 24 ส.ค. 50 20:43:59 จากคุณ : แสนอักษร - [ 24 ส.ค. 50 16:31:43 ] ============ แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 50 13:57:20 จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 27 ส.ค. 50 13:56:05 ]

ความคิดเห็นที่ 3 . จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 13:59:14 ]

ความคิดเห็นที่ 4 ..... จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:04:17 ]

ความคิดเห็นที่ 5 ....... จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:30:12 ]

ความคิดเห็นที่ 6 ........ จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:32:20 ]

ความคิดเห็นที่ 7 อ่าว ลืมเปลี่ยนสีแบ็คกราวน์ ต่อนะคะ จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:36:37 ]

ความคิดเห็นที่ 8 ................ จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:40:11 ]

ความคิดเห็นที่ 9 http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=tomito-kushowda&month=05-2007&date=04&group=11&gblog=5 จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:46:41 ]

ความคิดเห็นที่ 10 คคห.ที่ 10 จากกระทู้เดิมที่ถูกลบไปเพราะติดคำกรองนั้น ไม่ทราบว่าคุณเพ็ญชมพูมีสำเนาไหมคะ ? จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:48:13 ]

ความคิดเห็นที่ 11 ............... จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:50:25 ]

ความคิดเห็นที่ 12 ................ จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:52:40 ]

ความคิดเห็นที่ 13 อาถรรพ์จริงๆ อาจเป็นเพราะลงบล๊อคโตมิฯเข้าไป...กระทู้เลยเจอลูกพิษ  นะคะ   เรื่องเจ้าช่อมะกอกเจ้าดอกมะไฟ  นี้ตัวเองเคยนั่งคิดเองเออเองตามประสาคนขี้โม้ว่า  ไม่น่าจะใช่เรื่องไม่ยอมรับการถวายเป็นเจ้าจอมของคุณพุ่มหรอกค่ะ    แต่หลังจากดูจากทำนองของประวัติท่านแล้วเห็นว่าเป็นเรื่องที่นัยซ่อนอยู่...สมควรเล่าในที่นี้มากน้อยเพียงใด ก็ติติงได้ค่ะ  จะแจ้งลบก็ได้ตามเห็นสมควรนะคะ    รายละเอียดเพิ่มเติมอยู่ในบล๊อค ลูกพิษ นี้ค่ะ   http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=tomito-kushowda&month=06-2007&date=02&group=4&gblog=35   คุณพุ่มตอนถวายตัวเขารับราชการครั้งแรก เป็นคนอัญเชิญพระแสงของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ   อย่างที่คุณจุลลดาฯ กล่าวไว้ว่าเป็นคนคลานนำหน้าถือพระแสงเวลายามเสด็จลงจากพระที่จนถึงท้องพระโรง     แต่ต่อมาคุณพุ่มก็ลาออกจากราชการ แล้วก็ไปอัญเชิญพระแสงให้ กรมขุนอิศเรศฯ หรือพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ     นัยนี้ จึงคิดว่าเมื่อคุณพุ่มได้ออกมาจากวังของกรมขุนอิศเรศ เพราะเกิดเหตุยื้อแย่งพระแสงกันแล้ว    ก็คงไม่ได้กลับไปรับราชการที่วังหลวงอีกเพราะไม่เหมาะสม      เคยถามไถ่ผู้หลักผู้ใหญ่ ที่ได้อ่านเอกสารประเภทที่ยังไม่มีการตีพิมพ์  ท่านเปรยว่า   จะทำได้อย่างไรเล่า  ผู้หญิงที่เคยถวายตัววังกรมขุนฯ จะให้รับกลับเข้าไปอยู่ในพระราชวังหลวงนั้นจะเหมาะสมดีอยู่หรือ    อย่างน้อยเจ้าตัวหากไม่คิดอะไร    แต่คนรอบข้างในวังหลวงขณะนั้นก็ต้องกีดกันคุณพุ่มเธออยู่ดี   เรื่องเล่าของ ราชสำนักฝ่ายใน หลายเรื่องที่อ่านเจอมา ก็น่าขนลุกเสียยิ่งกว่า แดจังกึมเสียอีกค่ะ....เหะ  เหะ     แต่ที่แน่ๆ  บ้านของคุณพุ่มที่เธอพำนักจวบจนสิ้นรัชกาลที่ ๓ คือ บริเวณต้นไม้ริมท่าพระ  ใกล้ๆกับวังท่าพระที่เคยเป็นที่ประทับของ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ มาก่อนนั่นเอง ก๊อซซิบ เล่าต่อกันมา (เพราะคนเล่าก็บอกว่า..จำไม่ได้ว่าอ่านเจอจากที่ไหน)  บอกว่า.....คุณพุ่มนั้นนอกจากที่มีความเก่งในเรื่องแต่งโคลงกลอน      เธอยังร้อย"พู่กลิ่น" ถวายบนพระที่ทุกคืน หากคืนใดไม่มีพู่กลิ่นวางในพระที่ ก็จะเสด็จออกจากห้องประทับทันที   ครั้นจะบอกว่าพู่กลิ่น นั้นเป็นอย่างไร ข้าน้อยโตมิฯ ก็ร้อยไม่เป็นค่ะ     ฟังแค่นี้ ก็นั่งยิ้มน้อยยิ้มใหญ่กับตัวเองแล้วค่ะ ว่าหวานจริงๆ       อันที่จริงมีมากกว่านี้ แต่คิดว่าไม่เหมาะที่จะเขียนตอบเช่นนี้ ขอไปค้นหลักฐานมากกว่านี้ก่อนดีกว่าแล้วค่อยมาเล่าต่อนะคะ ปล.๑  กรุณากดบล๊อคจากลิงค์ ที่ให้เถิดนะคะ....ถ้ากดMy Blog ของโตมิฯเข้าไปเดี๋ยวจะตกใจ   ช่วงนี้ความสนใจหลากหลายมากๆๆค่ะ   ปล. ๒ ขอโทษคุณอันตราคนีด้วยนะคะ ที่กลายเป็นความเห็นปาดหน้าความเห็นไป  เพิ่งเห็นว่ายังลงไม่ครบต้องขออภัยด้วยค่ะ แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 50 14:58:29 แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 50 14:56:30 จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 27 ส.ค. 50 14:53:57 ]

ความคิดเห็นที่ 14 ..................... จากคุณ : อันตราคนี - [ 27 ส.ค. 50 14:54:27 ]

ความคิดเห็นที่ 15 สะวีดัดค่ะ คุณโตมิฯ งานนี้ต้องพิสูจน์ว่าแอดเดรสไปสู่ blog คุณโตมิฯ นั้นทรงอิทธิฤทธิ์กว่าสามคลิกหายแว้บบบบบบหรือเปล่า ========= สุดท้ายแล้วค่ะ เชิญทุกท่านว่าต่อตามอัธยาศัย จากคุณ : AntiSpam (อันตราคนี) - [ 27 ส.ค. 50 15:00:05 ]

ความคิดเห็นที่ 16 ต้องขอบพระคุณ คุณ AntiSpam ที่ช่วยเป็นธุระในการกู้กระทู้นี้ เสร็จกิจแล้วอย่าเพิ่งหลบลี้ไปไหน มาร่วมวงสนทนากันดีกว่า จะได้ครึกครึกครื้น ต้องขอบพระคุณ คุณโตมิโต กูโชว์ดะ ด้วยเช่นกัน เนื่องด้วยความคิดเห็นใน # ๑ หลายส่วนก็นำมาจากบล็อกของคุณโตมิโต กูโชว์ดะ นี้เอง ความคิดเห็นที่ ๑๐ ที่หายไป เป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เรื่อง คุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง นำมาจากบล็อกของคุณกัมม์ (ขออนุญาตคุณกัมม์มา ณ โอกาสนี้ด้วย)   คุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง คุณพุ่มผู้แต่งเพลงยาวเฉลิมพระเกียรติ เป็นธิดาของพระยาราชมนตรี(ภู่) ข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีเรื่องประวัติปรากฏมาว่า เดิมถวายตัวทำราชการฝ่ายใน ได้เป็นตำแหน่งพนักงานพระแสง แต่ต่อมาไม่สบายทูลลากลับออกไปอยู่บ้านบิดาแต่ยังสาว คณพุ่มเห็นจะชอบแต่งกลอนมาก่อนแล้ว แต่มามีชื่อเสียงในการแต่กลอนต่อเมื่อกลับออกมาอยู่นอกวัง ด้วยเมื่อในรัชกาลที่ ๓ ชอบเล่นเพลงยาวและดอกสร้อยสักวากันแพร่หลาย คุณพุ่มอยู่แพที่หน้าบ้านบิดาข้างเหนือท่าพระ มักมีเจ้านาย คือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อยังดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าฟ้า กรมขุนอิศเรศรังสรรค์เป็นต้น และข้าราชการที่สูงศักดิ์ เช่น สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เมื่อยังเป็นหลวงนายสิทธิ แล้วเลื่อนเป็นพระนายไวย ไปติดพันเล่นสักรวากับคุณพุ่มที่แพนั้นมิใคร่ขาด จนเรียกกันว่า "บุษบาท่าเรือจ้าง"(๑) เพราะจอดแพอยู่ใกล้ท่าเรือจ้างที่ท่าพระ และมีเรื่องเกร็ดที่เล่ามาก็หลายอย่าง เช่นว่าครั้งหนึ่งคุณพุ่มเข้าแย่งพระแสงดาบของพระบาทสมเด็จพระปื่นเกล้าเจ้าอยู่หัวไว้เสียดังนี้เป็นต้น แสดงว่าคุณพุ่มในสมัยนั้นเป็นคนกล้าทั้งปากทั้งมือ ในข้อปากกล้านั้นยังมีคำอธิษฐานคุณพุ่มแต่งปรากฏอยู่(๒) คือ คำอธิษฐานคุณพุ่ม ๑. "ขออย่าให้เป็นคนชิดของเจ้าคุณผู้ใหญ่" คือ คนชิดของเจ้าพระยาบดินทรเดชา(สิงห์ สิงหเสนี) อธิบายว่า เพราะมักถูกเฆี่ยนหลังลายไม่เว้นตัว ๒. "ขออย่าให้เป็นคนใช้ของเจ้าพระยานคร" คือ คนใช้ของเจ้าพระนคร(น้อย) อธิบายว่า เพราะถูกทำโทษนอกรีตต่าง ๆ ดังเช่นเรือช้าไป ให้ฝีพายถองเรือเป็นต้น ๓. "ขออย่าให้เป็นคนต้มน้ำร้อนของพระยาศรี" คือ คนต้มน้ำร้อนของพระยาศรีสหเทพ(เพ็ง) อธิบายว่า เพราะพระยาศรีฯนั้นแขกไปหาไม่มีขาด จนคนต้มน้ำร้อนเลี้ยงแขกจะหาเวลาพักมิได้ ๔. "ขออย่าให้เป็นมโหรีของพระยาโคราช" อธิบายว่า พระยานครราชสีมาครั้งนั้น อยากเล่นมโหรีให้เหมือนขุนนางผู้ใหญ่ที่ในกรุงเทพฯ มีแต่พวกข่าและลาวเชลยก็เอามาหัดเป็นมโหรีไปตามแกน ๕. "ขออย่าให้เป็นสวาดิของพระองค์ชุมสาย" คือ มหาดเล็กตัวโปรดของกรมขุนราชสีหวิกรม อธิบายว่า ถ้าชอบทรงใช้มหาดเล็กคนไหน คนนั้นมักถูกจำโซ่ตรวนในเวลาใช้ไม่ได้ดังพระหฤทัย ๖. "ขออย่างให้เป็นฝีพายของเจ้าฟ้าอาภรณ์" อธิบายว่า ฝีพายเรือที่นั่งของเจ้าฟ้าอาภรณ์นั้น ต้องขานยาวถี่กว่าเรือลำไหน ๆ หมด ๗. "ขออย่างให้เป็นละครของแม่น้อยบ้า" คือละครของน้อย ธิดาเจ้าพระยานครราชสีมา(ทองอิน) อธิบายว่า ละครโรงอื่น ๆ เขาเล่นเอาเงินโรง แต่ละครของน้อยคนนั้นถึงใครจะให้เพียงข้าวปลา หรือที่สุดจนกะปิหอมกระเทียมก็รับเล่น ได้อะไรก็เอาสิ่งนั้นมาแจกเป็นบำเหน็จแก่ตัวละคร ๘. "ขออย่างให้รู้ชาตาเหมือนอาจารย์เซ่ง" อธิบายว่า นายเซ่งคนนั้นเป็นหมอดู ใครไปให้ดูก็มักทายว่าดวงชาตาดี จะถึงได้เป็นกษ....บ้าง ได้เป็นขุนนางผู้ใหญ่บ้าง ได้เป็นเศรษฐีบ้าง คนก็พากันหลงไปจ้างให้นายเซ่งดูชาตาลงที่สุดนายเซ่งต้องถูกลงพระราชอาญา ๙. "ขออย่าให้เป็นนักเลงอย่างท่านผู้หญิงฟัก" อธิบายว่า ท่านผู้หญิงฟักคนนั้นชอบเล่นเบี้ย มีอุบายนอกรีตอย่างหนึ่ง เวลาเข้าไปอยู่ในบ่อนเบี้ย มักทำกิริยาให้นายบ่อนมัวหลงดูที่ตัวท่ายผู้หญิงฟัก จนเป็นช่องให้พรรคพวกลักเปิดโปดูได้ กล่าวกันว่าเป็นนักเลงรวยด้วยอุบายอันนั้น ๑๐. "ขออย่าให้เป็นสมปักของพระนายไวย" คือ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เวลานั้นยังเป็นหัวหมื่นมหาดเล็ก อธิบายว่า เวลาเข้าเฝ้านุ่งผ้าสมปักพื้นเขียวอยู่ผืนเดียวไม่รู้จักเปลี่ยน ๑๑. "ขออย่าให้เป็นดอกไม้ของเจ้าคุณวัง" คือ เจ้าจอมมารดาตานีรัชกาลที่ ๑ ซึ่งเป็นธิดาเจ้าพระยามหาเสนาฯ(บุนนาค) และเป็นเจ้าจอมมารดากรมหมื่นสุรินทรรักษ์ อธิบายว่า เจ้าคุณวังเป็นช่างดอกไม้ ฝีมือดีอย่างยิ่งในสมัยนั้น ใครจะมีการงานก็มักไปขอดอกไม้ที่เจ้าคุณวัง เจ้าคุณวังต้องร้อยดอกไม้ช่วยงานเขาไม่ขาด จนดอกไม้ในสวนเจ้าคุณวังถูกเด็ดไม่มีโอกาสที่จะบานได้กับต้น ๑๒. "ขออย่าให้เป็นระฆังวัดบวรนิเวศ" อธิบายว่า ระฆังวัดอื่น ๆ โดยปรกติตีแต่เวลาจวนรุ่งกับจวนค่ำ วันละ ๒ เวลา แต่เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงผนวชอยู่ที่วัดบวรนิเวศ โปรดให้ตีระฆังเป็นสัญญาอาณัติสงฆ์ในการอย่างอื่น เช่นตีเรียกสงฆ์ลงโบสถ์เช้าค่ำเป็นต้น ระฆังวัดบวรนิเวศในสมัยนั้นจึงต้องตีมากกว่าระฆังวัดอื่น ๆ คำอธิษฐานของคุณพุ่ม ๑๒ ข้อนี้ ล้วนคิดแต่งขึ้นเยาะเล่นโดยอำเภอคะนองใจคะนองปาก เห็นจะสำหรับว่าให้ผู้ที่ชอบพอกันฟังเล่น จึงรู้กันแพร่หลาย คุณพุ่มกล่าวไว้ในเพลงยาวเฉลิมพระเกียรติว่า เมื่อรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดจะให้เข้าไปทำราชการในพระบรมบรมมหาราชวังอีก แต่พอใจจะอยู่นอกวังจึงทูลขอตัวเสีย แต่มาชั้นนี้คุณพุ่มอายุล่วงเข้าถึงกลางคน และไม่บริบูรณ์พูนสุขเหมือนเมื่อบิดายังมีชีวิตอยู่ในรัชกาลที่ ๓ คงมีแต่ฝีปากกลอนเป็นสมบัติสิ่งสำคัญสำหรับตัว แต่ก็ยังมีผู้นับหน้าถือตา เวลาเจ้านายและข้าราชการผู้ใหญ่เล่นสักรวามักเชิญให้ไปบอกสักรวาเนืองๆ มีเรื่องเล่ากันมาว่า ในการเล่นสักรวาครั้งหนึ่ง กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ (ซึ่งในกระบวนแต่งกลอนนับว่าเป็นเอกพระองค์ ๑) ทรงทราบว่าคุณพุ่มไปบอกสักรวาอยู่ด้วย จึงทรงแต่งสักรวาให้ร้องเย้าคุณพุ่มบท ๑ ว่า สักรวาวันนี้พี่สังเกต...............เหมือนพุ่มพวงดวงเนตรของเชษฐา มิได้เล่นลับลี้หลายปีมา.................. คุณพุ่มได้ยิน รู้ว่าเป็นสำนวนพระนิพนธ์กรมหลวงภูวเนตตรฯก็แต่ตอบทันทีว่า สักรวาน่าจะโห่ให้เรือล่ม.............นี่หรือกรมภูวเนตรเศษสวรรค์ เอานายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน...เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กตำ สักรวาที่อ้าง ๒ บทหาฉบับได้แต่เท่านี้(๓) แต่พอเห็นได้ว่าคุณพุ่มเป็นคนปากกล้าเพียงไร จึงเลยเป็นเรื่องเล่ากันต่อมา เมื่อรัชกาลที่ ๔ คุณพุ่มได้อาศัยพึ่งพำนักใจ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาศและกรมหมื่นวิศณุนารถนิภาธรทรงอุปการะมาทั้ง ๒ พระองค์ ปรากฏว่าได้ไปขุดสระให้เป็นสาธารณประโยชน์ไว้ที่บางโขมด ในหนทางที่ขึ้นพระพุทธบาทแห่ง ๑ เมื่อฉลองสระ คุณพุ่มได้แต่งเพลงยาวเขียนปิดไว้ที่ศาลาริมสระนั้น มีผู้ลอกคัดไว้ดังนี้ เพลงยาวคุณพุ่ม บวงสรวงฉลองสระบางโขมด ยอกรประณตก้มเกษ อภิวันท์เทเวศทุกสถาน เสวยสุขในรุกขพิมาน ห้วยละหานชลธีที่ใกล้ไกล ทั้งเทพาอารักษ์ศักดาฤทธิ์ สิงสถิตย์โขดเขินเนินไศล ตั้งแต่พื้นภูมานภาไลย อีกพระไพรเจ้าป่าพนาลี ทุกพระองค์ทรงรับส่วนกุศล ซึ่งมาฉลองมงคลสระศรี ขออาไศรยในทิวาแลราตรี อย่าให้มีโรคันอันตราย เชิญสดับดุริยางค์ที่ขับกล่อม ประนมน้อมจุดธูปเทียนถวาย แม้ผู้ใดบังอาจประมาทกาย ทำหยาบคายเบาจิตต์มิคิดทัน ให้ขุ่นเคืองเบื้องบาทเทวเรศ อย่าถือโทษโปรดเกษกระหม่อมฉัน ช่วยปราบมารอย่าให้พาลมากีดกัน สารพันไพรีอย่าบีฑา เชิญเสด็จมาสดับรับบวงสรวง เอานามพุ่มแทนพวงทิพบุบผา ด้วยจากแดนแสนกันดารดวงมาลา ไม่หันหาบายศรีพลีสังเวย ส่วนกุศลต่างสุคนธรสรื่น อันหอมชื่นไม่สิ้นกลิ่นระเหย ไมตรีจิตต์อุทิศแทนนมเนย บูชาเชยอารักษ์ด้วยภักดี แล้วจะลาไปประนตพระบทเรศ ขอพระเดชคุ้มภัยในวิถี กับศีลทานเมตตาบารมี จงเป็นที่พึ่งทั่วทุกตัวไป ขอฝากน้ำฝากนามตามอักขระ ให้เรียกสระกระสัตรีวารีใส ฤดูแล้งอย่าให้แห้งเช่นแห่งใด ถ้าใครได้วิดวักเหมือนตักเติม ฉันสิ้นชนม์ชลสินธุ์อย่าสิ้นด้วย เทพช่วยบริรักษ์บำรุงเฉลิม ให้สะอาดเอี่ยมตามาตามเดิม จงพูนเพิ่มภิญโญโมทนา ชลธารนี้เป็นทานทั่วพิภพ อยู่ให้ครบห้าพันพระวรรษา แม้นชีวังยังไม่บรรไลยลา จะกลับมาชมอีกให้อิ่มเอย ฯ สระ....สำเร็จเสร็จสร้าง.............สามปี น้ำ......สะอาดดุจมณี................ผ่องแผ้ว ทำ......ไว้หว่างวิถี....................ทางโกล...อุดรแฮ ทาน.....นี่จงขจัดแร้ว................รอดห้วงบ่วงมาร ฯ ศา........ลาท่าหยุดร้อย.............รับลม...เรื่อยแฮ ลา........เลิศดูทรงสม...............เทริดฟ้า นา........นานิกรชม..................เชิญชื่น...พักพ่อ รี..........รักพอผ่อนล้า..............เลื่อยแล้วจึงจร ฯ ผู้ใดจรจวบต้อง................สุริยง เชิญหยุดศาลาปลง...........ปลูกไว้ ผ่อนพักตักเสพสรง...........น้ำสระ แล้วช่วยอวยผลให้............แก่ผู้รังสรร ฯ (๔) เมื่อกรมหมื่นมเหศวรฯ กับกรมหมื่นวิศณุนารถฯ สิ้นพระชนม์แล้ว ถึงตอนปลายรัชกาลที่ ๔ คุณพุ่มอัตคัดขัดสนมาก อาศัยเลี้ยงชีพแต่ด้วยแต่งกลอนขาย ครั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคต เจ้าจอมมารดาในรัชกาลที่ ๔ คนหนึ่ง ชวนให้คุณพุ่มแต่งกลอนชมพระเกียรติยศ คุณพุ่มจึงได้แต่งเพลงยาวเฉลิมพระเกียรติ เพื่อจะแสวงหาบำเหน็จจากผู้ที่จะขอลอกคัดไปอ่าน ความทั้งนี้คุณพุ่มได้บอกไว้ในเพลงยาว ดูราวกับอำนาจกุศลที่แต่เพลงยาวเฉลิมพระเกียรตินี้ ต่อมาไม่ช้าก็เริ่มทรงสักรวาในรัชกาลที่ ๕ คุณพุ่มจึงได้โอกาสเข้ารับราชการอยู่ในสมเด็จกรมพระยาสุดารัตนราชประยูร เป็นผู้บอกสักวา ทรงพระกรุณาชุบเลี้ยงให้กลับมีความสุขสืบมาจนตลอดอายุ ครั้งเล่นสักรวาในสระบางปอินเมื่อปีชวด พ.ศ. ๒๔๑๙ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงกระซิบสั่งกรมหลวงบดินทร์ไพศาลโสภณให้ทรงสักรวาว่าเย้าคุณพุ่ม หมายจะทรงฟังสำนวนกลอนเวลาโกรธจะว่าอย่างไร กรมหลวงบดินทรฯแกล้งอ้างความขึ้นไปถึงครั้งคุณพุ่มชิงพระแสงดาบพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เย้าอยู่หลายบทสักรวา แต่จะเป็นเพราะคุณพุ่มแก่ชราเสียแล้ว หรือเพราะเกรงพระบารมีด้วยเป็นหน้าพระที่นั่ง อย่างใดอย่างหนึ่งนี้ หาได้โต้ตอบเต็มสำนวนดังแต่ก่อนไม่ บทสักรวาเหล่านั้นปรากฏอยู่ในหนังสือประชุมบทสักราเล่นถวายในรัชกาลที่ ๕ ซึ่งหอพระสมุดฯพิมพ์เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๑ คุณพุ่มนี้ ไม่ปรากฏว่าได้แต่งหนังสือเป็นเรื่องหนึ่งเรื่องใดไว้ ว่าโดยส่วนเพลงยาวเฉลิมพระเกียรติ ซึ่งหอพระสมุดฯพิมพ์แล้ว กระบวนความแต่งเป็น ๒ ตอน คือแต่งเฉลิมพระเกียรติยศพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวตอน ๑ เฉลิมพระเกียรติยศพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวตอน ๑ ในทางกลอนนับว่าดี แต่ในทางภาษาถ้อยคำมักชอบใช้เป็นกลอนตลาด หรือที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเรียกว่า "อย่างซึมซาบ" แต่เมื่อพิจารณาดูทั้งเรื่องแล้ว ต้องนับว่าเป็นหนังสือแต่งดี อันสมควรจะพิมพ์รักษาไว้มิให้สูญเสีย. ......................................................................................................................................................... เชิงอรรถ (๑) มีอยู่ในเพลงยาวสามชาย หอพระสมุดฯพิมพ์แล้ว (๒) คำอธิษฐาน กรมหลวงประจักรศิลปาคมทรงจำไว้ได้จดประทานมา (๓) บทสักรวานี้เจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ จำไว้ได้บ้าง จะหาฉบับให้จบยังไม่ได้ (๔) โคลง ๓ บทนี้ สงสัยว่าเป็นของผู้อื่นแต่ง หาใช่สำนวนของคุณพุ่มไม่ ......................................................................................................................................................... คัดจากคนดีที่ข้าพเจ้ารู้จัก พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=01-06-2007&group=1&gblog=27 จำได้ว่า # ๑๖ ในกระทู้ต้นฉบับเป็นของคุณปะหล่องกล่าวถึงนิราศของทางเหนือ ถ้าอย่างไรขอเชิญมาต่อ ณ ที่นี้คงจะถูกใจคุณแสนอักษร จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 27 ส.ค. 50 15:23:16 ]

ความคิดเห็นที่ 17 ระบายลมหายใจด้วยความตื่นเต้น  ไม่เคยได้ยินเรื่อง พู่กลิ่นมาก่อนเลยค่ะ ขออ่านต่อไปเรื่อยๆก่อนนะคะ คุณเพ็ญเผลอ  ก็อ่านข้ามไปบ้าง  เหอๆๆ(ยืมมาจากคนแถวนี้) ถึงโรงสีมีกระท่อมล้อมรุงรัง      แกลบริมฝั่งรำฟุ้งกระบุงกระบาย ไม่น่าดูสูสีมีแต่แขก      เอาบ่าแบกฟืนตองมากองขาย นึกสะเทินเมินหน้าระอาอาย      ชำเลืองชายชมวัดมัสการ ผ่านวัดศรีสารเพ็ชญ์ (สงสัยราชาศัพท์บางคำจะพากระทู้ไปสู่ชั้นดุสิต  จึง..อิอิ....เว้นไปก่อน) ทรงสถาปนาจัดวัดพระศรี       ให้งามดีโดนดังสั่งรเสริญ เอาบรมธาตุธรรมนำดำเนิน      ประชุมไว้ในโบสถ์สาโรชราย ก่อสถูปทำปฐมบรมธาตุ      สามขนาดตวงทะนานประมาณหมาย พระเจดีย์นี้ประดับสลับลาย       ทรงสร้อยสายตาบทิศแล้วปิดทอง มีรูปพระสาวกหกสิบห้า       ที่ตรงฝาผนังในไม้สิบสอง ถึงกระทั่งวังหน้าสง่างาม       เรืองอร่ามบริรักษ์ตำหนักแพ กำปั่นทอดจอดประทับไว้กับท่า       ทัศนาในระหว่างกลางกระแส คนนั่งเล่นเป็นหมู่อยู่ที่แพ       เราแลแลไม่รู้จักไม่ทักทาย โอ้คิดบุญคุณตึกอยู่คึกคัก       เคยเอ็นดูรู้จักสมัครหมาย ไม่เหมือนมาดคลาดคลาชีวาวาย       ท่านตรอมตรมล้มตายเสียหลายปี จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 15:56:12 ]

ความคิดเห็นที่ 18 นั่งฟังคุณแสนอักษรอ่านนิราศวังบางยี่ขัน ด้วยความสนใจยิ่ง ฟังไปด้วย พิมพ์ไปด้วย คุณแสนอักษร อ้างไว้ใน # ๓ "สิทธิ  ศรีสยาม"  ติงไว้ว่า การเดินทัพ ใน ลิลิตพระลอ หรือลิลิตเตลงพ่าย  นิราศอิเหนา  หรือ นิราศนรินทร์   ผู้ประพันธ์ นึกถึง"แต่ใบหน้าของชู้รัก และรสสวาทในที่ลับ" เห็นต้นไม้ใบหญ้า เช่นต้นขานาง ก็นึกถึงขาอ่อนของคนรัก เห็นต้นเล็บมือนาง  ก็นึกถึงรอยเล็บ "สิทธิ  ศรีสยาม" นามกรนี้คือผู้ใดฤๅ สิทธิ   ศรีสยาม เป็นนามปากกาของ จิตร ภูมิศักดิ์ นักคิดนักเขียนที่คุณ AntiSpam รู้จัก (ในข้อเขียน) เป็นอย่างดี พบใช้เพียงครั้งเดียวในหนังสือ "นิราศหนองคาย  วรรณคดีที่ถูกสั่งเผา" นามปากกาอื่น ๆ ของจิตร ภูมิศักดิ์มีอีกมากมาย ขอนำท่านให้รู้จัก สิทธิ ศรีสยาม หรือ จิตร ภูมิศักดิ์ ให้มากขึ้นในนามปากกาอื่น จิตร ภูมิศักดิ์ : เขาตายเหมือนไร้ค่าแต่ต่อมาก้องนาม ผู้คนไถ่ถามอยากเรียน  ความคิดเห็นที่ ๙๒ http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/05/K5378590/K5378590.html#92 นิราศหนองคาย เขียนโดยนายทิม สุขยางค์ เป็นส่วนผสมของข่าวสารคดีและข่าวการเมือง นอกจากเนื้อหาทางการเมืองแล้ว คุณค่าของหนังสือเล่มนี้ คือการบันทึกสภาพภูมิศาสตร์ ภูมิประเทศ และความเป็นอยู่ของผู้คน  อยู่นอกกรอบนิราศทั่ว ๆ ไปที่สิทธิ ศรีสยามได้ติงไว้ ในทัศนะของ สิทธิ ศรีสยาม คงเป็นนิราศที่ดีเรื่องหนึ่ง ขอเชิญคุณแสนอักษรอ่านนิราศวังบางยี่ขันต่อ   จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 27 ส.ค. 50 16:10:32 ]

ความคิดเห็นที่ 19 ถึงบ้านท่านพระยาอินทราเก่า      ดูหงอยเหงาเปล่าเปลี่ยวจริงเจียวหนอ แต่ยี่โถโอ้อกช่างดกพอ       บานเป็นหมู่ชูช่ออรชร (ใครคะ คุณเพ็ญ  พระยาอินทรา) ผ่านวัดประโคนเขต โอ้ธานินทร์ถิ่นฐานย่านแม่น้ำ       ยังรู้กำหนดแนวแถววิถี แต่วิโยคโศกศัลย์ของฉันนี้       มิได้มีที่หมดกำหนดเลย ตั้งแต่หมดพระวสันต์สวรรคต       เฝ้ารันทดทุกทิวานิจจาเอ๋ย ไม่สร่างเสื่อมสิ่งเศร้าเบาเสบย       เมื่อไรเลยจึงจะสร่างสว่างทรวง แลดูไหนก็ไม่เพลินต้องเมินหน้า       ที่ทูลลาเหลือกำลังอยู่วังหลวง ไม่ให้สร่างโศกเสริมกลับเติมตวง       ไม่วายห่วงโหยไห้อาลัยวรณ์ อยากแบ่งปันคั่นเขตเทวษถวิล       เหมือนเสาหินเขตปักลงอ้กษร ที่โศกสุขทุกข์ปะทะอุระสะท้อน       ให้เป็นตอนเหมือนตัดวัดประโคน จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 16:15:02 ]

ความคิดเห็นที่ 20 เพราะจังเลย แต่วิโยคโศกศัลย์ของฉันนี้       มิได้มีที่หมดกำหนดเลย ฮือๆๆ  คุณเพ็ญขา  นิราศหนองคายโดนชำระไปกว่า หนึ่งในสามนะคะ คุณน้องโตฯ อาจมีต้นฉบับ หลงเหลืออยู่ในกำปั่น  เป็นเล่มที่ ๔ ในกรุงเทพมหานคร คุณ แป๋มก็อยากอ่าน ถ้าอิฉันรอดชีวิตจากการอ่านครั้งนี้ไปได้   พักสักครู่แล้วต่อ นิราศยี่สารก็ได้ค่ะ  สั้น ตอนนั้น ก.ศ.ร. กุหลาบอายุ ๔๕ ปี  เขียนในปี ๒๔๒๒ ความสำคัญคือมีประวัติศาสตร์บอกเล่า  และพรรณนาวังหลวง วังหน้า วังหลัง โอ๊ย...เพิ่งนึกออก  รหัสต้องห้ามบานบุรีรมย์เลยค่ะ   ขอขอบคุณ คุณกัมม์  ด้วยอีกคน  เพราะจะหาหนังสือหนังหาทีไร นึกถึงคุณกัมม์ทุกที และคุณกัมม์ใจดีกับทุกคน จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 17:11:26 ]

ความคิดเห็นที่ 21 ด้วยความยินดีครับ คุณ เพ็ญชมพู ความจริงเห็นกระทู้นี้ตั้งแต่แรกแล้วล่ะครับ ไม่ใช่อะไรหรอกครับ ไม่มีความรู้เรื่องนี้เลยสักนิสสส   เลยเเอบอยู่เงียบๆ  ประเภทซุ่มโป่งครับ กะว่าจบกระทู้แล้วเราก็รู้ไปด้วยนะครับ แหะแหะแหะ ยินดีอย่างยิ่งที่ได้ทำประโยชน์ต่อส่วนรวมบ้าง  เท่านี้ก็พอใจแล้วครับ สวัสดีครับคุณ แสนอักษร ที่ทำได้ก็มีเท่านั้นและครับ กระทู้นี้ไม่มีความรู้จะช่วยได้เลย พอได้ทำอะไรบ้างก็รู้สึกยินดีแล้วครับ วิชาความรู้ จะมีค่าเมื่อถูกถ่ายทอด ขอขอบพระคุณทุกท่านในกระทู้ครับ ทุกคนที่แวะเข้ามานั่งฟังท่านคุยกันก็เกิดประโยชน์แก่ตนแล้วครับ แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 50 17:28:00 จากคุณ : กัมม์ - [ 27 ส.ค. 50 17:20:45 ]

ความคิดเห็นที่ 22 แลตลิ่งมิ่งไม้ใบชะอุ่ม       อัมพาพุ่มออกพวงร่วงสลอน ชมพู่ดกนกกาพากันจร       มาเวียนว่อนบินวนตอมต้นไม้ เห็นโศกออกดอกโศกโบกสบัด       พระพายพัดพากิ่งประวิงไหว แต่โศกทรวงดวงจิตนี้ผิดใจ       ลมช่างไม่พัดพานสงสารทรวง โอ้ดอกโศกออกดอกงามเมื่อยามโศก       แต่ลมโลกโบกโบยก็เลยร่วง อันโศกในใจเราโศกเศร้าทรวง       ถ้าลมดวงใจจัดช่วยพัดพาน จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 17:25:28 ]

ความคิดเห็นที่ 23 ผ่านมาถึงคลองขวาง บางลำภูอยู่ทางขวา มีป้อมปืน น้ำขอดคลอง โอ้วารียังรู้มีเวลาว่าง       นิราศร้างแรมทิ้งตลิ่งหมอง รู้คลาดเคลื่อนเลื่อนลดไปหมดคลอง       ดูทำนองเหมือนในน้ำใจคน เมื่อคราวดีมีผู้มาสู่หา       หมายพึ่งพาผูกรักเป็นพักผล พอถอยยศลดลับฤๅอับจน       ไม่เห็นคนใครทักรู้จักเลย ผ่านบ้านพระมหาเทพ  เรียกว่าบางยี่ขัน มาลักลอบชอบพอก็ล้อเล่น       ที่จะเป็นแน่หนึ่งอย่าพึงหมาย แต่น้ำยังหลั่งไหลได้ใต้ทราย       เดือนยังหงายกลางป่าลับตาคน เหมือนพิกุลฉุนชื่นระรื่นรส       ก็ปรากฏเกสราบปผาผล เมื่อบานกลีบจีบจัดระบัดบน       โดยจะหล่นจากก้านการพิกุล ถึงเหี่ยวแห้งแสงสายอย่าหมายหมด       คงหอมรสรวยรินทรงกลิ่นฉุน ฉลาดลึกนึกเล่นเช่นพิกุล       ถึงหอมฉุนชื่นจิตรไม่ติดแพร พอเรือเคลื่อนเลื่อนมาถึงน่าแพ       ตะลึงแลดูแม่น้ำลำชลา ลูกละลอกกลอกกลิ้งเป็นเกลียวคลื่น       เหมือนสะอื้นอาไลยโหยไห้หา แต่ล่วงลับดับพระชนมา       โอ้น้ำตาตวงขันทุกวันคืน ถึงวังบางยี่ขัน  คือบ้านสำหรับเจ้าเมืองเวียงจันทร์ลงมาพัก หนูแย้มมากลั้นพระกลด ขบวนมีข้าหลวง มีทนาย คนไข้ที่เสด็จไปเยี่ยม คือ เจ้าจันทรเทพสุริยวงศ์เจ้าเมืองมุกดาหาร เจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์  พี่ของเจ้าจอมมารดาดวงคำ ฝากจดหมายมา ู จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 17:56:09 ]

ความคิดเห็นที่ 24 โอ้น้ำตาตวงขันทุกวันคืน ทำอย่างไรจะได้เห็น นิราศหนองคาย พิมพ์ตั้ง ๕๐๐ เล่ม มีปกสามอย่าง  ปกแข็ง  ปกเขียว  ปกลายศิลา จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 18:00:44 ]

ความคิดเห็นที่ 25 ^ ^ ข่าวว่าถึงแม้จะพิมพ์ แต่ถูกชำระไปแล้วกว่าครึ่ง จริงหรือเปล่าคะคุณพี่แสนอักษรขา กรุคุณน้อง ยังไม่เห็นนิราศหนองคายค่ะ แสวงหาอยู่เช่นกัน....มีแต่นิราศตังเกี๋ย..อิอิ จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 27 ส.ค. 50 18:17:24 ]

ความคิดเห็นที่ 26 แวะเข้ามาอีกครั้งครับ (ก่อนจะเมาเสียก่อน) ตั้ง - ตอบ กระทู้ในพันทิป  ผมว่าไม่เฉพาะแต่ผู้ตั้งผู้ตอบหรอกครับ ผมแอบได้ความรู้จากผู้อื่นตั้งกระทู้  และผู้อื่นตอบในกระทู้หลายครั้งแล้วครับ อย่างเช่นกระทู้นี้ และกระทู้อื่นๆ อีกมาก  ไม่ใช่ว่าจะได้คนเดียว ผมก็แอบได้ด้วยเหมือนกัน จำได้ว่าใน "เลาะวัง" ของ จุลลดา  ภักดีภูมินทร์  มีเกร็ดประวัติคุณพุ่มอยู่ด้วย ขอนำเรื่องเกร็ดที่ว่ามาร่วมในแบบที่ถนัดนะครับ  เผื่อเพื่อนสมาชิกท่านอื่นยังไม่เคยได้ทราบ ขออนุญาตนะครับ (เพิ่งคัดจบตะกี้) พระราชอารมณ์ขัน ในพระราชนิพนธ์ รัชกาลที่ ๓                                          สักรวาจ้ำจี้มะเขือเปราะ               มากะเทาะน่าแว่นน่าแค้นจิต                                ว่าน้ำมากอยากจะเที่ยวไม่สมคิด             ต้องตำราสุภาษิตไม่ผิดเลย                                ว่าเรือใครไปกระทั่งซึ่งต้นกุ่ม                 จะได้ผัวหนุ่มหนุ่มนะพี่เอ๋ย                                เขาฦๅแน่แซ่เสียงอย่าเถียงเลย              ว่าเรือพี่นี้แหละเกยต้นกุ่มเอย ฯ          สักวาบทนี้ถ้าคนไม่เคยทราบ  จะเดาไม่ออกเลยว่าเป็นพระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ซึ่งเล่ากันมาว่าทรงพระราชนิพนธ์พระราชทาน พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี  ให้ทรงท่องเล่นเมื่อยังทรงพระเยาว์  แสดงว่าองค์พระเจ้าหลานเธอนั้น  ก็คงจะทรงเฉลียวฉลาดและแม่นยำ  จึงท่องคำกลอนยาวๆ ซึ่งเนื้อความไม่สนุกเลยสำหรับเด็กอายุไม่ถึงสิบขวบได้          จ้ำจี้มะเขือเปราะ กะเทาะหน้าแว่น พายเรืออกแอ่น มาถึงต้นกุ่ม สาวๆหนุ่มๆ อาบน้ำท่าไหน อาบน้ำท่าวัด เอาแป้งที่ไหนผัด เอากระจกที่ไหนส่อง เยี่ยมๆมองๆ นกขุนทองร้องวู้          ไม่ทราบว่าเด็กรุ่นเดียวกันกับผู้เล่าบ้านอื่นๆ จะร้องอย่างเดียวกันหรือเปล่า          พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี  เป็นพระราชนัดดาในแผ่นดินที่สาม  แผ่นดินที่สามไม่มีพระราชโอรสทรงศักดิ์ชั้นเจ้าฟ้า  เนื่องจากไม่ทรงรับท่านพระองค์ใดเป็นภรรยาเจ้า  จึงทรงมีแต่พระสนม          พระบิดาของพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีเป็นพระเจ้าลูกยาเธอชั้นพระองค์เจ้า คือ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ  ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง  พระองค์เจ้าลักขณานุคุณนั้นเป็นพระเจ้าลูกยาเธอองค์ที่ ๓  ที่โปรดปรานมาก  สิ้นพระชนม์เมื่อพระชันษาเพียง ๒๔   จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสฯ แต่ครั้งยังทรงดำรงพระยศหม่อมเจ้า  เข้ามาอยู่ในพระราชอุปการะ          ด้วยมีพระเมตตาว่าทรงกำพร้าทั้งพระบิดาและพระมารดา  จึงโปรดเกล้าฯ สถาปนาหม่อมเจ้าโสมนัส  ขึ้นเป็นพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี  และเมื่อโสกันต์ก็โปรดฯ ให้มีพระราชพิธีโสกันต์และฉลองเป็นการใหญ่          ต่อมาในแผ่นดิน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  แผ่นดินที่ ๔  พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดีทรงมีบุญ  ได้ทรงดำรงตำแหน่ง สมเด็จพระนางนาฏราชเทวี  ตามที่ปรากฏในพระบรมราชโองการ  ก็คือเป็นสมเด็จพระราชินีในแผ่นดินนั้นอย่างเต็มที่นั่นเอง          พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น พิจารณาตามที่เล่ากันมา  และตามที่ทรงพระราชนิพนธ์สักวาบ้าง โคลง กลอน เล็กๆน้อยๆบ้าง  ดูจะทรงมีพระอารมณ์ขันลึกๆ อยู่มากทีเดียว  จะทรงว่ากล่าวหรือประชดประชันผู้ใด  ก็ทรงเหน็บแนมแกมประชดอย่างที่เรียกกันว่า แสบๆคันๆ          ดังเช่นสักวาจำจี้มะเขือเปราะนี้  ว่ากันว่าทรงพระราชนิพนธ์ว่ากระทบคุณพุ่ม  บุตรีพระยาราชมนตรี(ภู่) ข้าหลวงเดิมในพระองค์  ซึ่งเป็นกวีหญิงที่มีสมญานามว่า “บุษบาท่าเรือจ้าง”  เพราะนิวาสสถานของพระยาราชมนตรีอยู่แถวๆ ท่าเรือ (จ้าง)   เช่นเดียวกับสร้อยเพลงบทหนึ่ง  ซึ่งทรงพระราชนิพนธ์กระทบกระเทียบคุณพุ่มว่า          เจ้าช่อมะกอก  เจ้าดอกมะไฟ  เจ้าเห็นเขางาม  เจ้าตามเขาไป  เขาทำเจ้ายับ  เจ้ากลับมาไย  เขาสิ้นอาลัยเจ้าแล้วหรือเอย ฯ           ก็เห็นจะต้องเล่าซ้ำหน่อยว่า  คุณพุ่มนั้นเคยถวายตัวทำราชการเป็นนางพนักงาน  ซึ่งคุณพุ่มไม่สู้พอใจนัก  ต่อมาไม่นานจึงกราบถวายบังคมทูลลาออกไปอยู่บ้าน  ถ้าพูดกันตามสำนวนสมัยใหม่  คุณพุ่มก็คงเป็นผู้หญิง “เปรี้ยว” น่าดูทีเดียว  เพราะบิดาก็เป็นคนโปรด  ฐานะสูงส่ง  สติปัญญาคุณพุ่มก็เฉลียวฉลาดปราดเปรื่อง  ฝีปากกล้า  รูปก็คงจะงามพอตัว  เมื่อกลับไปอยู่บ้านซึ่งมีแพอยู่ริมแม่น้ำ  จึงมีชายหนุ่มสูงศักดิ์มาติดพัน  เล่นสักวาที่แพจนเป็นที่เลื่องลือโด่งดังอยู่ในสมัยนั้น  และคงจะเลื่องลือเข้าพระกรรณพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ  จึงได้ทรงพระราชนิพนธ์สักวาจ้ำจี้มะเขือเปราะกระทบกระเทียบ          คุณพุ่มเฟื่องอยู่พักใหญ่  เป็นสาวเปรี้ยวที่ไม่ยอมตกล่องปล่องชิ้นกับใครง่ายๆ  หนุ่มสูงศักดิ์ในสมัยนั้นที่ว่ากันว่าแข่งขันเข้าชิงรักคุณพุ่ม  หลายคนเป็นหนุ่มเปรี้ยวของยุคเช่นกัน  เช่น กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ (พระองค์เจ้าทินกร)  พระราชโอรสในรัชกาลที่ ๒  สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์  แต่ครั้งยังเป็นพระนายไวย  และคนสำคัญคือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว  แต่ครั้งยังเป็นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณี เป็นต้น          ในที่สุด  พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ก็ทรงชนะใจคุณพุ่ม  ถึงกับคุณพุ่มตามเสด็จเข้าไปเป็นบาทบริจาอยู่ในวังของพระองค์ท่าน  ซึ่งเวลานั้นประทับอยู่พระราชวังเดิม ธนบุรี          แต่คุณพุ่มก็คือคุณพุ่ม  ผู้ซึ่งไม่ยอมลงให้ใครง่ายๆ  เล่ากันว่าคุณพุ่มทนเป็นหม่อมร่วมกับหม่อมอื่นๆ ไม่ได้  ทั้งนิสัยคุณพุ่มก็ชอบอิสระ  ไม่นานนักคุณพุ่มจึงออกจากวังสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี  กลับมาอยู่บ้านบิดาตามเดิม  แล้วก็กลับเข้าถวายตัวทำราชการเป็นนางพนักงานอีก  เล่ากันมาว่าเมื่อท้าวนางกราบทูลนำถวายตัวตามราชประเพณี  พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ไม่มีพระราชดำรัสประการใด  เป็นแต่ทรงพระราชนิพนธ์สร้อยเพลงบทนี้บริภาษแทน  แล้วก็เสด็จขึ้น  แต่ก็โปรดเกล้าฯ ให้คุณพุ่มเป็นพนักงานเชิญพระแสงตามเดิม          ยังมีโคลงที่แสดงถึงพระอารมณ์ขันอีกโคลงหนึ่ง          เคยมีโฆษณาติดปากชาวบ้านชาวช่องห้ามทิ้งขยะมูลฝอย ว่า “อ๊ะ...อ๊ะ...(อย่าทิ้งขยะ) ตาวิเศษเห็นนะ”          คงจะมีคนทราบเพียงไม่กี่คนว่าคำห้ามทำสกปรกเปรอะเปื้อนทิ้งขยะอะไรต่างๆ  ทำนองเดียวกันนี้  มีมาแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ แล้ว  ทรงพระราชนิพนธ์เองเสียด้วย  เหตุเนื่องมาจากเวลาขุนนางข้าราชการ เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทยังพระที่นั่งไพศาลทักษิณ  และรออยู่ที่ชานพักนั้น  มักจะบ้วนน้ำหมาก สั่งน้ำมูกเปรอะเปื้อน  แถมยังทิ้งเศษขยะต่างๆ  เช่นก้นบุหรี่ ใบตอง เศษพลู หมาก ยาจืดยาฝอย ใช้แล้วทิ้งไม่เลือกที่            คงจะทรงรำคาญ  จึงโปรดเกล้าฯ ให้เขียนรูปยักษ์ปู่เจ้าไว้ที่ฝาผนังชานพักทางด้านตะวันออก  แล้วทรงพระราชนิพนธ์โคลงสี่สุภาพกำกับไว้ว่า                                          น้ำหมากน้ำมูกเฟื้อ                    ฝอยผง  ใช้นา                                   อย่าถ่มอย่าเทลง                             ที่ห้าม                                   มิฟังยักษ์จักปลง                              ชนมชีพ   เสียนอ                                   ใช่ขู่แต่พอคร้าม                               ปู่เจ้าเอาจริง ฯ แก้ไขเมื่อ 27 ส.ค. 50 18:57:26 จากคุณ : กัมม์ - [ 27 ส.ค. 50 18:51:39 ]

ความคิดเห็นที่ 27 ที่พิมพ์ ๕๐๐ เล่มนั้น   อิอิ  นายทิมเอาไปพิมพ์ที่โรงพิมพ์ครูสมิธอ่ะ โดนยึดไป ๔๖๒  เล่ม ต่อมา ทางการนำมาพิมพ์ใหม่  ตัดทอนเสีย  ๓๕% ชมรมนักพยายามจะเป็นนักสะสม ปรารภความเพียรกัน หัวฟู    ผมว่ามีเหลือในกรุงเทพ มังกร   ๕๐๐ เล่ม  ครอบครัวสุขยางค์  ครอบครัวเจ้าพระยามหินทร  ก็ต้องพอมี แสน    มีปกสามแบบนะ  ปกแข็ง  ปกเขียว  และปกลายศิลา หัวฟู    ลายศิลาคือลายอะไรครับ แสน    ที่พื้นสีอ่อน  แล้วมีลายเขียวหรือสีน้ำเงินเลอะๆไง   หัวฟู    ผมเลือกปกลายศิลานะ(มองโลกในแง่ดีมาก เจ้าตัวนี้) มังกร   ติ๊ต่างว่า มีอยู่ในกรุงเทพ  สองเล่ม หัวฟู    พิมพ์เกินร้อยเล่ม  ในร้อยปี  ผมหาได้ แสน    เผาไปเกือบหมดจ้า...       เซียนสมบัติมหาศาล หรือ อรชุนแห่งวงการหนังสือเก่า           สารภาพกะชั้นว่าปล่อยไปนานแล้ว  เล่มหนึ่ง สามสหายทำปากจึ๊กจั๊กด้วยความอยากเห็นอยากอ่าน ตกลงกันว่าพยายามมองหาปกลายศิลาก็แล้วกัน ประเมินว่า  ในประเทศไทยมีสามเล่ม ที่รายงานข่าวมานี้  เป็นเรื่องจริง  ตัวละครมีอยู่จริง แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 03:50:12 แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 03:48:03 จากคุณ : แสนอักษร - [ 27 ส.ค. 50 22:37:45 ]

ความคิดเห็นที่ 28 เอาท่อนหนึ่งมาวาง...จะได้ทราบว่าทำไมนิราศหนองคาย ถึงถูกริบนะคะ "...สั่งเกณฑ์เลขสมฉกรรจ์พันทนาย ทั้งเลขจ่ายตามกรมระดมกัน เกณฑ์เลกทาสทั้งที่มีค่าตัว ดูนุงนัวนายหมวดเร่งกวดขัน ผู้ที่เป็นมูลนายวุ่นวายครัน บ้างใช้ปัญญาหลอกบอกอุบาย ว่าตัวทาสหลบลี้หนีไม่อยู่ ข้างเจ้าหมู่เกาะตัวจำนำใจหาย ทีตัวทาสหนีจริงวิ่งตะกาย ทำวุ่นวายยับเยินเสียเงินทอง เกณฑ์ขุนหมื่นขึ้นใหม่ในเบี้ยหวัด ขุนหมื่นตัดเกณฑ์ตามสามเอาสอง ท่านนายเวรเกณฑ์กวดตามหมวดกอง เอาข้าวของเงินตราปัญญาดี เหล่าพวกขุนหมื่นไพร่ต้องไปทัพ ที่มีทรัพย์พอจะจ่ายไม่หน่ายหนี สู้จ้างคนแทนตัวกลัวไพรี ที่เงินมีเขาไม่อยากจะจากจร...." ปล. นิราศหนองคาย นี้ตัวเองแอบเรียกเล่นๆด้วยความเคารพ ว่า นิราศแสบทรวงค่ะ จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 28 ส.ค. 50 01:28:08 ]

ความคิดเห็นที่ 29 ดีเหลือเกิน  ขอบคุณทุกๆคนค่ะ จากคุณ : Mochica - [ 28 ส.ค. 50 03:10:24 ]

ความคิดเห็นที่ 30 คุณแป๋มไม่ลงเรื่อง นิราศหนองคาย เลยหรือคะ ที่แผลงฤทธิ์นำกระทู้คืนมา ก็เป็นการรบกวนยิ่งแล้ว เรื่องพู่กลิ่นของคุณน้องโตฯ นั้น  ทำให้อิฉันเซไปเล็กน้อย ตามความเข้าใจ  เป็นเครื่องแขวนขนาดเล็ก คุณกัมม์แวะมาบ่อยๆ  อิฉันคงพิมพ์เร็วขึ้นอีกนิด คคห ๒๖  ก็เป็นการเติมเต็มกระทู้นี้ ขอบคุณคุณ Mochica  ที่ชอบค่ะ สงสัยอะไรก็ถามคุณเพ็ญชมพู ผู้จะอธิบายขยายความ จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 04:17:55 ]

ความคิดเห็นที่ 31 เจ้าแม่แก้วเข้าไปรื้อหนังสือตรา       ที่ฝากมามีเรื่องเมืองอุบล ส่งให้คุณจอมอ่านสารอักษร       ว่าอวยพรพูนเพิ่มเฉลิมผล ได้ทราบเกล้าเจ้าแผ่นดินสิ้นพระชนม์       พี่ทุกข์ทนถึงขนิษฐคิดคะนึง สั่งสนองสองพระหน่อวรนุช       ลุงนี้สุดที่จะนึกรำลึกถึง จงเจียมองค์ทรงตรึกให้ลึกซึ้ง       ขาดที่พึ่งโพธิทองของสำคัญ จงฝากกายในพระสาย kasat(kasattradiya)หญิง       องค์ใหญ่ยิ่งอย่าได้คิดให้บิดผัน เรียนเชิญคุณเพ็ญ อธิบายองค์ใหญ่ยิ่ง ตอนน้องท่านสึกมาจากบวชเณร  ท่านประทานเงิน ๔๐๐ บาท   ทรงเป็นเจ้านายฝ่ายหญิงที่มีพระอำนาจและทรัพย์สินมหาศาล คงมีคนหวังพึ่งท่านมากทีเดียว จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 04:35:50 ]

ความคิดเห็นที่ 33 หลังจากทราบธุระแล้ว  ก็พากันไปชมสวน สวนที่หลังจวนรกร้าง  มีเถาวัลย์พันเกี่ยว คุณพุ่ม เขียนไว้ว่า นึกอนาถวาสนาไม่น่าชื่น       ไม่ยืดยืนยศอย่างที่ห่างโหย หมดบุรินทร์สิ้นสูญอาดูรโดย       เวียงจันทน์โรยร้างราเป็นป่าไป บ้านที่สร้างบางยี่ขันท่านมาพัก       ตึกตำหนักหักตกถึงอกไก่ นี่แอบอิงพิงประเดชประเทศไทย       ยังเป็นได้ดูดู๋พังถึงหลังคา ตรงนี้เอ๋ยเคยหม่อมหม่อมมาซ้อมบท       ร้องเมื่อทศกรรฐ์คลั่งสั่งให้หา เบญจกายปลอมสกนธ์ยลนัดดา       เจ้าลงกาเลยพาโลเข้าโอ้โลม พวกข้าหลวงไปเล่นน้ำที่สระ คุณจอมมารดาดวงคำไม่ได้ลงสระด้วย หนักใจเพราะเป็นห่วงพี่ชาย จะเขียนข่าวตอบสนองก็ข้องขัด       ไม่สันทัดเชิงลิขิตประดิษฐ์ถ้อย แสนน้อยจิตที่ไม่คิดเรียนแต่น้อย       ถ้าค่อยๆโผยกผยอกคงออกเอง ตั้งแต่นี้จะเพียรเรียนกอขอ       ไม่ของ้อคุณพุ่มให้คุมเหง คงอ่านได้ใจเราเหล่านักเลง       จะทำเพลงยาวหนอไม่ง้อใคร นี่ต้องวานสารสวาสดินิราศร่ำ       กลอนที่ทำคุณหาถึงสลึงไม่ เธอว่ากล่าวยาวยืดจางจืดใจ       จะร่ำไปก็เรื่องจะเคืองเรา จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 05:38:26 ]

ความคิดเห็นที่ 34 ต่อไปก็กินอาหาร หมี่หมูแนมแถมส้มตำทำไม่เบา       เครื่องเกาเหลาหูฉลามชามโตโต ต่อมาข้าของวังบางยี่ขันก็นำของสวนมาให้ มะพร้าวห้าว หัวปลี ฟักข้่าว เถาตำลึง คนที่จะมากู้เงินจัดของกำนัลมา กล้วย  ขนม  ส้ม  ไข่  มะปราง  แตงไทย กลับเมื่อเวลาสี่โมงเศษ พระญาติถวายขันเงินหนักสิบสามตำลึงต่อพระองค์เจ้านารีรัตนา คงใบเขื่องทีเดียว แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 05:53:48 จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 05:52:43 ]

ความคิดเห็นที่ 35 คุณพุ่มรำพันตอนเดินทางกลับว่า  ................          ตะลึงเล็งแลคะเนดูเวหา พระสุริย์ฉายบ่ายรถสลดลา         ยังรู้รารอรถไม่บทจร แต่พระจอมสุเมรุมิ่งกระหม่อมเอ๋ย       มาละเลยราชกิจอดิศร ทิ้งสุรางค์ปรางค์มาศราษฎร      ทิ้งจันทรภานุมาศอาสน์พิมาน ละพระมูลมนเฑียรเสถียรสถิต       ราชฤทธิ์รุ่งโรจน์จรูญสถาน พระที่นั่งวังวงชื่อนงคราญ       ทิ้งสถานทรงสถิตย์พิพิธภัณฑ์ ไม่เปรมโปรดที่โภชน์ลิลาศ       ละปราสาททองอุไรสุทไธสวรรค์ ทิ้งจังหวัดทัศนาบุบผาพรรณ       พระอนันตมหาสมาคม ที่นั่งใหม่ชัยชุมพลเป็นเขื่อนเขต       ทอดพระเนตรแห่แหนดูแสนสม ละเจ้าคุณขุนนางทิ้งต่างกรม       เสด็จไปชมช่อชั้นสวรรยางค์ แต่ครวญคร่ำช้ำใจมาในเก๋ง       ตะลึงเล็งแลลำแม่น้ำขวาง จนถึงวังยังไม่สิ้นถวิลวาง       มิได้สร่างโศกศัลย์สักวันเลย แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 06:40:19 จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 06:14:36 ]

ความคิดเห็นที่ 36 คุณดวงคำให้กำหนดจดอักษร       จึงคิดกลอนเขียนข้อชะลอเฉลย เฉลิมฉลองพร้องพจน์รสรำเพย       เหมือนลมเชยชวยชื่นฟื้นพโยม นี่แต่งต่อยอยศรสระรื่น       หวังชมชื่นชอบจิตเหมือนพิศโฉม อันสุนทรกลอนบรรเลงดังเพลงโลม       ควรจะโสมนัสแสนแทนละคร ถึงรำเต้นเห็นกายร่ายฤๅเชิด       ก็ไม่เลิศเหมือนหนึ่งลักษณ์ในอักษร ได้ระเบียบเรียบรสแบบบทกลอน       ไว้ให้นอนอ่านแอบแนบอุรา                ก็ไม่เลิศเหมือนหนึ่งลักษณ์ในอักษร จบแล้วค่ะคุณเพ็ญชมพู บทนี้สอบอ่านไทยได้เลยนะคะ คุณเพ็ญอย่าขอบคุณอิฉันเป็นอันขาด  อิฉันเชิญคุณเพ็ญมาคุยและอธิบายต่ออย่างเปิดเผย ที่จริงคิดจะลวงล่อ หรือล่อลวง   แต่มิสามารถหมิ่นสติปัญญาของท่านสมาชิกทั้งปวงได้ และหวังว่า สหายทั้งปวงคงลงมายำ คนละไม้ละมือ คุณพุ่ม  เป็น ผู้หญิงเก่ง จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 06:35:04 ]

ความคิดเห็นที่ 37 แวะเข้ามาเก็บความรู้อีกครับ "คุณกัมม์แวะมาบ่อยๆ  อิฉันคงพิมพ์เร็วขึ้นอีกนิด" ใช้ Word นับตัวอักษรได้ ๔,๖๔๖ คำ ไม่รวมช่องว่าง ๔,๖๔๖ คำในเวลา ๑๗.๒๘ - ๑๘.๕๑ น.   มีแต่จะทำให้ "อิชั้น" ลดลงนะครับ  ส่วนที่กระทู้ของตัวเอง เป็นการเตรียมตัวไว้ก่อน เป็นการค้นพบที่ยิ่งใหญ่ ครับ พิมพ์ใส่ Word ไว้แล้ว Paste มาครับ วันนี้คงพิมพ์ไม่ทันส่งงานช่วงเช้า  ต้องขายของเก่ากินไปก่อน แวะไปเยี่ยมเยือนอีกนะครับ  คุณ แสนอักษร   (ขอโฆษณาหน่อยนะครับ) http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K5756161/K5756161.html#25 กระทู้นี้  ขอกลับไปค้นหนังสือก่อนนะครับ ยังไม่รู้ว่าจะช่วยเสริมอะไรได้อีกบ้างครับ (แก้ตัวเลข #21 หายไปแล้ว) แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 09:29:37 แก้ไขเมื่อ 28 ส.ค. 50 09:28:51 จากคุณ : กัมม์ - [ 28 ส.ค. 50 09:15:46 ]

ความคิดเห็นที่ 38 อ่านนิราศวังบางยี่ขันจบแล้ว ชื่นชมในความตั้งใจอ่าน (พิมพ์) ของคุณแสนอักษรเป็นอย่างยิ่ง พระยาอินทรา # ๑๙, องค์ใหญ่ยิ่ง # ๓๑  คือใคร  ขอสารภาพโดยเปิดเผยว่าไม่ทราบจริง ๆ เนื่องด้วยมีข้อมูลเรื่องนิราศวังบางยี่ขันเท่าที่คุณกัมม์และคุณโตมิโต กูโชว์ดะ นำเสนอไว้ในบล็อกเท่านั้น รวบรวมให้อีกที คุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&date=01-06-2007&group=1&gblog=27 เจ้าช่อมะกอก เจ้าดอกมะไฟ http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=tomito-kushowda&month=06-2007&date=02&group=4&gblog=35   วังเจ้าลาว บางยี่ขัน http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=tomito-kushowda&month=05-2007&date=04&group=11&gblog=5 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 28 ส.ค. 50 11:03:47 ]

ความคิดเห็นที่ 39 คุณพุ่มเป็นผู้หญิงเก่ง และช่างเหน็บแนม ดังในคำอธิษฐานของคุณพุ่ม ๑๒ ข้อ (ดูใน# ๑๖)   แม้เต่สุนทรภู่ที่คุณพุ่มถือเป็นครู  คุณพุ่มก็กล่าวถึงเรื่องพระอภัยมณีว่าเป็น "เรื่องนิยายขี้ปดสยดสยอน" .........................              อาจารย์ท่านครูภู่สุนทร แกแต่งพระอภัยขึ้นไว้ขาย      เรื่องนิยายขี้ปดสยอดสยอน มีข้อสังเกตว่า คนในสมัยสุนทรภู่ มักเรียกท่านว่า "ภู่สุนทร"  แม้ในงานวิจารณ์เรื่องพระอภัยมณีของเทียนวรรณ หรือ ต.ว.ส. วัณณาโภ ก็เรียกสุนทรภู่ว่า "ภู่สุนทร" ทุกคำ ไม่ว่าจะโดยร้อยแก้วหรือร้อยกรอง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 28 ส.ค. 50 11:04:30 ]

ความคิดเห็นที่ 40 เรื่องนิราศหนองคาย ให้เอาตัวอ้ายทิมขุนพิพิธภักดี ในกรมพระสุรัสวดี เป็นคนคิดนิราศหนองคาย ถ้อยคำฟุ้งซ่านร่านระเหลือเกินมากนัก ให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยน ๕๐ จำคุกไว้ และหนังสือนิราศหนองคายที่ตีพิมพ์เย็บเป็นเล่มไว้นั้น ใครได้ซื้อมาอ่านมาฟัง ให้พระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมืองเก็บเอามาเผาไฟเสียให้สิ้น อย่าให้มีแบบฉบับเหลืออยู่ได้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จาก ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๕ นำเบอร์ ๑๕๓ วันอาทิตย์เดือน ๙ แรม ๕ ค่ำ ปีขาล ล้วนความจริงไม่แกล้งมาแต่งปด      ได้จำจดผูกพันจนวันกลับ ถึงความร้ายการดีที่ลี้ลับ                ได้สดับเรื่องหมดจดจำมา ซึ่งบางพวกไม่ได้ขึ้นไปทัพ              บางคนกลับผูกจิตริษยา แล้วกล่าวโทษติฉินแกล้งนินทา        ค่อนขอดว่ากองทัพเสียยับเยิน หลวงพัฒนพงษ์ภักดี (ทิม สุขยางค์) ผู้เขียน นิราศหนองคาย จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 28 ส.ค. 50 11:38:11 ]

ความคิดเห็นที่ 41 นิราศหนองคาย พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.๒๔๑๒ พิมพ์ครั้งที่สอง พ.ศ.๒๕๑๖ นายทิม สุขยางค์ (หลวงพัฒนพงศ์ภักดี) (พ.ศ.๒๓๙๐ - ๒๔๕๘) นิราศหนองคาย  เป็นนิราศซึ่งนายทิม สุขยางค์ หรือหลวงพัฒนพงศ์ภักดีแต่งขึ้นขณะที่เขามีอายุเพียง ๒๘ ปี นายทิมได้ทำหน้าที่เป็นทนายหน้าหอของเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) โดยได้ติดตามเจ้าพระยามหินทรฯ แม่ทัพไปในกองทัพที่ยกไปหมายจะปราบฮ่อ  ซึ่งเข้ามาก่อกวนอยู่ทางนครหลวงพระบาง  อันยังเป็นประเทศราชของไทยอยู่ในสมัยรัชกาลที่ ๕ นิราศหนองคาย เป็นบันทึกประวัติศาสตร์ช่วยให้เข้าใจความหมายของคำว่า การยกทัพ การเกณฑ์ทัพ การพักพล  รวมทั้งเส้นทางระหว่างเดินทัพก็ช่วยให้เห็นสภาพบ้านเมืองไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นได้เป็นอย่างดี เพราะนายทิมได้เขียนไว้โดยละเอียด ความเริ่มต้นจากเจ้าพระยามหินทรรับสนองพระบรมราชโองการเตรียมทัพไปปราบฮ่อเมืองหนองคาย จะช่วยให้คนรุ่นหลัง-ผู้อ่าน ได้ทราบว่าการที่จะออกรบทัพจับศึกกันคราวหนึ่ง ๆ นั้นต้องมีการจัดพระยา พระหลวง ขุน ให้เป็นทัพปีกซ้าย ปีกขวาและเป็นทัพหน้า ต้องมีการเกณฑ์เลขสมฉกรรจ์ ต้องเกณฑ์ทาส พวกมูลนายนั้นเล่าใช้ปัญญา ซ่อนทาสไว้เสียจากการเกณฑ์ทัพ รวมทั้งว่าผู้มีทรัพย์สินเงินทอง สู้จ้างคนแทนตัวกลัวไพร่ นั้นนิยมใช้เงินจ้างคนออกรบแทนตน พิธีการเคลื่อนพลที่นายทิมแต่งขึ้นมาเล่าใน นิราศนั้นเป็นพิธีการอันสง่างามยิ่งใหญ่ ดูองอาจ ประสมประสานด้วยพิธีการทางโลกและทางธรรม เสียงโห่ร้องเอาชัยของทหารกึกก้องท้องน้ำ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จมารับกองทัพอยู่ ณ พระตำหนักแพริมน้ำพร้อมเหล่าขุนนางเรือของกองทัพจะเคลื่อนเข้าเทียบ กองทัพปราบฮ่อ เดินทางทั้งโดยทางเรือและทางบก ผ่านเมืองผ่านป่า วันแล้ววันเล่า เป็นเวลาไปกลับทั้งสิ้นถึง ๘ เดือน  ในท่ามกลางสภาพเช่นนั้นเอง นิราศหนองคายได้แสดงให้เห็นภาพแห่งความลำบากยากแค้นอย่างแท้จริงของกองทหาร ซึ่งต้องทนต่อความหนาวเหน็บ ความหิวโหย ไข้ป่าและฝนหนัก ได้ซาบซึ้งถึงความสัมพันธ์ระหว่างนายทหารกับพลทหาร ระหว่างทางร่วมรบในชะตากรรมเดียวกัน นายทิมได้ใช้โวหารกวีอย่างธรรมดาที่สุดสำหรับนิราศหนองคาย แต่กลับทำให้เกิดมโนสำนึกถึงกองทัพไทยในทุกยุคทุกสมัยที่ผ่านมาแต่อดีตซึ่งเคยผ่านสงคราม ไม่ว่าจะเป็นมูลนายหรือไพร่ ทาส ก็ล้วนแต่ได้ผ่านความยากลำบาก ความเสียสละ อดทนมาด้วยกันทั้งสิ้น ดังจะยกความระหว่างเดินทัพผ่านป่าต่อกับเมืองพิมายมาประกอบไว้ตอนหนึ่ง ดังนี้ ที่ผืนแผ่นดินบางแห่งบ้างแดงล้ำ            บ้างก็ดำเหมือนแสร้งแกล้งมุสา บางแห่งเหลืองสีซ้ำดอกจำปา               พื้นสุธาบางแห่งขาวไม่ร้าวราน ที่ในดงพงพฤกษ์นึกประหลาด               ด้วยอากาศดงร้ายหลายสถาน บางแห่งร้อนบางแห่งเย็นเป็นวิการ          บ้างสะท้านจับเท้าหนาวขึ้นมา บ้างครั่นเนื้อตัวร้าวซักหาวนอน              บ้างก็ร้อนวิบัติขัดนาสา บางแห่งวิงเวียนหัวมืดมัวตา                 บ้างจับนาสิกให้ชักไอจาม บ้างก็เหม็นขื่นเขียวเหม็นเปรี้ยวบูด        ไม่อาจสูดด้วยว่าจิตนั้นคิดขาม ด้วยอายแร่แต่ดินมักกินลาม                 ตลอดตามสองข้างหนทางจร อีกอายว่านอายยาในป่าชิด                  ล้วนมีพิษขึ้นอยู่ดูสลอน ครั้งต้องแสงสุริยาทิพากร                     กำเริบร้อนด้วยพิษฤทธิ์วิกล อายพื้นดินนำพาให้อาพาธ                   วิปลาสแรงกล้าเมื่อหน้าฝน ตกแล้งหมาดขาดเหงื่อยังเหลือทน        จึงพาคนให้เป็นไข้ได้รำคาญ คนเดินเท้าก้าวหล่มบ้างล้มลุก             ช้างเดินบุกหล่มล้าน่าสงสาร เหล่าโคต่างล้าล้มอยู่ซมซาน               บ้างวายปราณกลิ้งตายเป็นหลายโค ช้างบุกหล่มบ้างล้มด้วยเต็มล้า             ดูก็น่าสมเพชสังเวชโข เจ้าของช้างเสียใจร้องไห้โฮ                ว่าพุทโธ่ซื้อมาราคาแพง ที่ช้างใหญ่ไม่สู้ล้ามาติดติด                 พระอาทิตย์คล้ายบ่ายลงชายแสง คนเดินเท้าอ่อนล้าระอาแรง                  บ้างย่องแย่งเท้าพุปะทุพอง"        (หน้า ๒๑๖-๒๑๘) การเดินทัพของกองทัพจากเมืองหลวงได้ผ่านบ้านผ่านเมืองสำคัญๆ หลายเมือง เช่น อยุธยา สระบุรี สีคิ้ว พิมาย โคราช เป็นต้น ตลอดเส้นทางนี้  นายทิมเขียนนิราศอย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมาโดยไม่ปิดบังว่าข้าราชการไม่ว่าในกองทัพหรือหัวเมืองเอารัดเอาเปรียบ รีดไถราษฎรหรือฉ้อราษฎร์บังหลวงกันด้วยวิธีไหนและอย่างไร นิราศหนองคาย ความจริงเป็นนิราศเล่าเรื่องกองทัพเดินทางไปปราบฮ่อ เมืองหนองคายแต่ลงท้ายเรื่องกลับตาลปัตรว่า ฮ่อ ที่คอยก่อเรี่องก่อราวเป็นจลาจลอยู่ที่บริเวณหลวงพระบางและแดนอีสานของไทยนี้ที่แท้ไม่ว่าเป็นใคร หน้าตาเป็นอย่างไรหรือเป็นชนชาติไหนกันแน่ เพราะบรรดาผู้ที่เกี่ยวข้องถูกจับมาด้วยเหตุก่อการไม่สงบนั้น เมื่อสืบสวนเข้าแล้วก็มักกลายเป็นลาวบ้าง เป็นจีนบ้าง เป็นญวนบ้าง เป็นต้น บ้างก็ไม่รับว่าตนเป็นญวนเลยด้วยซ้ำไป ซึ่งก็ต้องแปลว่าเป็นลาว ตกลงเป็นใครกันแน่ก็สุดจะรู้ได้ หรือว่าเป็นการจับผิดตัวเสียแล้ว http://www.geocities.com/thaibooks_100/3.htm จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 28 ส.ค. 50 11:40:22 ]

ความคิดเห็นที่ 42 ^ ^ กราบขอบพระคุณคุณเพ็ญชมพูมากค่ะ   ตัวเองอยากอ่านฉบับเต็ม..ตัวสั่นตะครั่นตะครอ แล้วค่ะ จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 28 ส.ค. 50 11:49:04 ]

ความคิดเห็นที่ 43 เรียนคุณโตมิโต กูโชว์ดะ นิราศหนองคาย นั้นต้นฉบับสมบูรณ์นั้นไม่สามารถหาได้ เพราะต้นฉบับถูกทำลายไปแล้ว ยังเหลือแต่ต้นฉบับที่ถูก “เซนเซอร์” ที่เก็บไว้ในหอสมุดแห่งชาติ ซึ่งหลังจากนั้นมีการคัดฉบับหอสมุดแห่งชาติมาตีพิมพ์อีกหลายครั้ง เช่นในหนังสืองานศพของ ขุนสันทัดวุฒิวิถี (สวน สันทัดวุฒิ) หาอ่านได้จากหอสมุดธรรมศาสตร์ อยู่ในหมวดหนังสือทั่วไป รหัส ๘๙๕.๙๑๑ .พ๑๑๓ จิตร ภูมิศักดิ์ เป็นคนหนึ่งที่ได้อ่านฉบับหอสมุดแห่งชาติและได้เขียนเป็นบทความ นิราศหนองคาย วรรณคดีที่ถูกสั่งเผา ต่อมาได้ตีพิมพ์เป็นหนังสือหลัง ๑๔ ตุลา และถูกห้าม เล่มนี้ก็มีที่หอสมุดธรรมศาสตร์ อยู่ในหมวดหนังสือทั่วไป PL4200.5 .จ57 และในปี ๒๕๓๓ ถูกตีพิมพ์ออกมาอีกครั้งโดยเคล็ดไทย http://www.sarakadee.com/web/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=5332 อีกแห่งหนึ่งซึ่งเก็บนิราศหนองคายนี้ไว้คือ หมวดวิชาภาษาไทย โรงเรียนปทุมเทพวิทยาคาร  อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย อยู่ในรูปของสมุดไทย ในลิ้งก์ข้างล่างที่ให้ไว้มีรายละเอียดและบางตอนของนิราศหนองคายเพิ่มเติม http://www.thaimisc.com/freewebboard/php/vreply.php?user=nongkhaicitye_san&topic=386 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 28 ส.ค. 50 13:58:37 ]

ความคิดเห็นที่ 44 หอสมุดแห่งชาติไม่มีนิราศหนองคายฉบับที่นายทิมจ้างพิมพ์ มีแต่ฉบับสมุดข่อย หอสมุดแห่งชาติสงวนต้นฉบับ และเก็บรักษาไว้ในประเภท เอกสารลับ ไม่ให้ยืมและตรวจค้น "สิทธิ ศรีสยาม" บ่น "เชื่อว่าญาติของนายทิม และเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง  คงอาจจะยังมีฉบับพิมพ์นั้นเหลือหลบซ่อนรักษาอยู่   ถ้าหากค้นพบ  และได้เอื้อเฟื้อแก่การศึกษาวรรณคดีของชาติโดยติดต่อบอกให้ผู้เขียนยืม  ก็จะเป็นคูณูปการแก่วิทยาการของไทยอย่างยิ่งทีเดียว" (นิราศหนองคาย วรรณคดีที่ถูกสั่งเผา   พี่น้องแสงธรรม  พิมพ์ครั้งที่สอง  ๒๕๑๘  หน้า ๒๘) องค์การความมั่นคงทั่วโลก  มีระเบียบปฏิบัติประจำ ที่จะ ลด ระดับการรักษาความลับ ๓๐ ปี  ๕๐ ปี ก็นำมาศึกษาหรือตีพิมพ์ได้ ขนาดแผนการศึกที่ลึกซึ้ง นี่ก็เกือบ ๑๔๐ ปีแล้ว  เจ้าข้าเอ๋ย พ.อ.หลวงรณสิทธิพิชัย อธิบดีกรมศิลปากร(๒๔๙๘)  ชี้แจง.... "แต่เนื่องจากนิราศเรื่องนี้  เกิดเป็นคดีขึ้น  เกี่บวกับผู้แต่ง ได้แต่งเติมข้อความที่เป็นที่เสียหายแก่ผู้อื่น   กรมศิลปากรจึงได้ตัดข้อความเหล่านั้นออก...." จากคุณ : แสนอักษร - [ 28 ส.ค. 50 19:41:17 ]

ความคิดเห็นที่ 45 คุณแสนอักษร  # ๒๐ ถ้าอิฉันรอดชีวิตจากการอ่านครั้งนี้ไปได้   พักสักครู่แล้วต่อ นิราศยี่สารก็ได้ค่ะ  สั้น ตอนนั้น ก.ศ.ร. กุหลาบอายุ ๔๕ ปี  เขียนในปี ๒๔๒๒ ความสำคัญคือมีประวัติศาสตร์บอกเล่า  และพรรณนาวังหลวง วังหน้า วังหลัง โอ๊ย...เพิ่งนึกออก  รหัสต้องห้ามบานบุรีรมย์เลยค่ะ   จะลองช่วยคุณแสนอักษรเล่าเรื่องนิราศยี่สาร หากขาดตกบกพร่องประการใดขอเชิญร่วมด้วยช่วยเสริม ข้อมูลเรื่องนิราศยี่สารนี้ ส่วนใหญ่ได้มาจากเรื่องวรรณกรรมนอกทำเนียบของ โสมทัต เทเวศร์ ก.ศ.ร. กุหลาบแต่งนิราศยี่สารไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๒ หรือก่อนเดินทางไปเมืองกวางตุ้ง ๑ ปี  ได้พิมพ์เป็นเล่มที่โรงพิมพ์หมอสมิท เมื่อพ.ศ. ๒๔๒๘  เป็นนิราศประเภทบันทึกการเดินทาง ประวัติศาสตร์บ้านเมืองในสมัยรัชกาลที่ ๕   คัลไลยจากบากเรือถึงวัดแจ้ง          เปนวัดแห่งที่พระองค์ทรงสังขรณ์ ในแผ่นดินที่สองครองนคร              นามกรทรงประสาทพระราชทาน เรียกว่าวัดอรุณวราราม                  ดูแวววามแสงศรีมณีฉาน             ฯลฯ.............................ฯลฯ ตะพานท่าน่ามุขมีสี่หน้า                  รูปกุมภาทำด้วยหินดิ้นไม่ไหว สองตัวคู่อยู่ริมท่าชลาไลย              ตรงนั้นไซร้มีช่องร่องวาริน แผ่นผาศิลาลาดดูหลาดเหยาะ          ทำเป็นเกาะฝั่งท่าชลาสินธุ์ มีเขื่อนคั่นรายรอบเป็นขอบดิน          ปลูกต้นอินทผาลัมมีหนามคม คนสมัยนี้จะมีใครทราบบ้างว่า แต่ก่อนหน้าวัดอรุณฯ มีเกาะน้อย บนเกาะมีศาลา และปลูกต้นอินทผาลัม ภาพเกาะหน้าวัดอรุณฯ มีภาพยืนยันดังที่แสดงไว้ข้างล่าง รูปภาพนี้ เอนก นาวิกมูล ผู้สันทัดกรณีในเรื่องภาพถ่ายเก่า สันนิษฐานว่าคงถ่ายไว้แต่เมื่อราวปลายรัชกาลที่ ๔ หรือต้นรัชกาลที่ ๕ ส่วนอาจารย์พิพัฒน์ พงศ์รพีพร นักค้นคว้าเรื่องภาพถ่ายเก่าอีกท่านหนึ่ง ฟันธงลงไปว่า ถ่ายโดยขุนสุนทรสาทิศลักษณ์ หรือฟรันซิส จิตร ช่างภาพชาวสยาม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๐๗ และมีชื่อเรียกมาแต่ครั้งนั้นว่า “ภาพเงาต้นไม้” เอนก นาวิกมูล สันนิษฐานจากค้นคว้าไว้ว่า เกาะแห่งนี้ถูกขุดลอกทิ้งไปโดยทางกองทัพเรือ เนื่องจากกีดขวางการกลับลำของเรือรบ เพราะสมัยนั้น กองทัพเรือตั้งอยู่ที่พระราชวังเดิมข้าง ๆ วัดอรุณฯ นั่นเอง แต่จะเป็นเมื่อใดแน่ ยังค้นไม่พบ จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 29 ส.ค. 50 11:30:18 ]

ความคิดเห็นที่ 46 นิราศยี่สารเกิดขึ้นเนื่องจาก ก.ศ.ร. กุหลาบอยากจะไปไหว้พระที่วัดเขายี่สาร ซึ่งอยู่ในตำบลยี่สาร อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม  เมื่อพ.ศ. ๒๔๒๒  วัดเขายี่สารนี้เป็นวัดเก่าโบราณ กรมศิลปากรได้ไปตรวจสอบแล้วพบว่าบานประตูพระอุโบสถเป็นของสร้างครั้งกรุงศรีอยุธยาสมัยพระพุทธเจ้าเสือ เป็นบานประตูแกะสลักเป็นลวดลายสวยงามมาก วัดนี้ตั้งอยุ่บนเขายี่สานซึ่งสูง ๒๔ เมตร หินที่เขานี้ว่ากันว่าทำครกและหินบดยาดีนัก ลักษณะของนิราศนี้ก็คล้ายกับนิราศอื่น ที่รำพึงรำพันเป็นห่วงลูกเมียก่อนจะออกจากบ้าน เมื่อเดินทางไปแล้วพบอะไรก็รำพันเปรียบเทียบไปเรื่อย ๆ หรือเล่าประวัติของสิ่งที่พบเห็น เช่น ถึงน่าวัดสมอแครงแสยงหยอง                 ใกล้ปากคลองขุดใหม่ใจหรรษา เปนคำราษฎร์เคยเรียกกันเพรียกมา            เห็นหลังคาโบถวิหารตระหง่านงอน แต่ในหลวงปราโมชโปรดประสาตร             นามอาวาศตามหวังผู้สังขรณ์ จึ่งเรียกเทวะราชกุญชร                            นามกรภอให้เจ้าของดี คือกรมพระพิทักษ์ได้สร้างเสริม                 พระนามเดิมกุญชรเฉลิมศรี โอ้พระคุณทูลกระหม่อมจอมโมลี              ทรงพระปรีชาชาญขนานนาม หรือเมื่อออกปากคลองผดุงกรุงเกษมไปแล้ว มองไปทางฝั่งตรงข้าม เยื้องปากคลองขุดใหม่ข้ามไปวัด              เหนไม่ชัดเพราะว่าไกลฤๅไทยหวาม เดี๋ยวนี้มาเปนเวลาก็กว่ายาม                    โอ้อารามนี้จะไกลมิได้ชม วัดนี้พระยาราชมนตรีสร้าง                       ฝีมือช่างจีนประดิษฐสนิทสนม ชื่อวัดคะหะบดีโดยนิยม                          ช่างสรรค์สมสร้างถวายมาหลายปี จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 29 ส.ค. 50 11:31:38 ]

ความคิดเห็นที่ 47 นอกจากประวัติวัดวาอารามซึ่งมีแทรกอยู่ตลอดเรื่องแล้ว ยังได้กล่าวถึงความนิยมเรื่องสร้างสะพานหกในสมัยนั้นไว้ด้วย โบถเจ้าเซ็นพวกที่เต้นตบตีอก                  อยู่ริมตีนตะพานหกฝั่งเหนือหนา ตะพานหกใหญ่ทยาดประหลาดตา            แต่เกิดมาไม่เคยมีเช่นนี้เลย โอ้พระคุณทูลกระหม่อมจอมโมลิศ            ช่างทรงคิดให้ราษฎร์เย็นเดินเล่นเฉย ข้ามคล่องคลองบางกอกใหญ่ได้สะเบย      เรือที่เคยแล่นลัดไม่ขัดคอ ทั้งเรือเสาเรือใบไปได้สิ้น                        น้ำมันดินทาดำดูขำหนอ เรือเสาใบไปได้คล่องแต่ต้องรอ               ชักโซ่ปร๋อหดขวับแล้วงับลง ตะพานหกยกได้ว่องไวนัก                       พระจอมจักรหลักเมืองเรืองระหง รัชกาลที่ห้าวราพงษ์                              ประสาททรงโปรดให้คิดประดิษฐดี ทำตามเลศเพทช่างยุโรปเพี่ยน                 ดูแนบเนียนพูนเพิ่มเฉลิมศรี ตั้งสี่เสาเกลากลมอุดมดี                         ข้างบนมีสี่มุมหุ้มเหล็กตรึง ทำที่แคร่แม่เตาไฟมิใช่เล็ก                     สะกรูเหล็กแน่นรายโซ่สายขึง สี่สายห้อยร้อยตะพานไม่ยานตึง               ภอเหนี่ยวถึงโซกร่างง้างตะพาน โปลิศอยู่ดูแลคอยแก้ไข                         ช่วยยกให้ทุกเวลาน่าสงสาร เงินเดือนมีได้ไม่ขาดพระราชทาน             เพราะโปรดปรานทั่วน่าประชาชน สมณชีพราหมณ์ได้ความชื่น                    ทั่วแผ่นพื้นปุถพีได้มีผล เพราะพระเดชเดชาฝ่ายุคล                      มาปกบนเกล้าข้าฝ่าลออง สะพานหก เป็นสะพานไม้ จะยกหกขึ้นหกลงเพื่อให้เรือผ่านได้เรียกกันว่า สะพานหกแบบวิลันดา อันเป็นแบบสะพานจากประเทศเนเธอร์แลนด์ใช้กันในสมัยรัชกาลที่ ๔ ต่อกับรัชกาลที่ ๕ ตอนต้น มีบันทึกเป็นหลักฐานว่า สะพานหกนี้ได้สร้างไว้ถึง ๖ สะพาน ทั้งฝั่งพระนครและฝั่งธนบุรี แต่ชำรุดหักพังไปหมดตามกาลเวลาเพราะสะพานทำด้วยไม้ สะพานหกที่เห็นในปัจจุบันหน้ากระทรวงมหาดไทย สำหรับข้ามคลองคูเมืองเดิมเป็นสะพานที่สร้างขึ้นใหม่ แก้ไขเมื่อ 29 ส.ค. 50 11:51:42 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 29 ส.ค. 50 11:46:32 ]

ความคิดเห็นที่ 48 นอกจากจะได้บันทึกความเจริญของบ้านเมืองในสมัยรัชกาลที่ ๕ ในด้านต่าง ๆ ซึ่งไม่ปรากฏในจดหมายเหตุพงศาวดารแล้ว ก.ศ.ร. กุหลาบยังได้แทรกนิยายนิทานพื้นบ้านไว้ด้วย อย่างเช่น นิทานนกกด ได้เล่าว่า นกกดร้องปูดปูดเขาพูดเล่า                   เปนเรื่องราวน่าแคลงแกล้งมุษา ว่าเจ้ากดไปขอนางกวักกวา                   ฝ่ายพ่อตาเป็นนกกวักห้ามหักคำ ว่าเจ้ากดปากมากไม่อยากให้                ถ้าแม้นไม่เอะอะจะอุปถัมภ์ เจ้ากดรับพ่อตาว่าไม่ทำ                       วันยังค่ำจะสู้นิ่งอย่ากริ่งใจ ครั้นมาหาพ่อตาเวลาหนึ่ง                     พอน้ำถึงรู้หมดอดไม่ไหว ร้องปูดปูดขึ้นพลันในทันใด                  จนชวดได้ลูกสาวเขาเล่ามา ฝ่ายนกกวักพ่อตาว่าหยักหยัก                ว่ากูทักแท้แท้แน่หนักหนา นางกวักแม่แซ่ร้องมองดูตา                   ร้องกูวากูวาหยักหยักไม่รักคบ ว่ากันถึงเนื้อหาของนิราศก็เป็นแบบธรรมดา แต่จะเห็นว่า ก.ศ.ร. กุหลาบได้พยายามแทรกเกร็ดอะไรต่าง ๆ เข้าไว้มาทำให้ได้เห็นความนิยมหรือเรื่องราวต่าง ๆ ซึ่งไม่มีกล่าวไว้ในเอกสารอื่น เช่น เรื่องเกาะน้อยหน้าวัดอรุณฯ เป็นต้น   นอกจากนี้ก็ทำให้เห็นว่าภาษาไทยในสมัยร้อยปีก่อนนั้นนิยมเขียนกันอย่างไร เช่นในสมัยนั้นนิยมใช้ตัว ภ สำเภากันมาก คำว่า ภา, ภัก, ฝีภาย, ภบ ฯลฯ ซึ่งในปัจจุบันนี้ใช้ว่า พา, พอ, พัก, ฝีพาย, พบ หรือคำว่า หน้า ก็ใช้ว่า น่า เป็นต้น สรุปว่านิราศยี่สารของ ก.ศ.ร. กุหลาบเป็นหนังสือดีในด้านสาระหรือประวัติตลอดจนความเป็นอยู่ หรือสังคมของคนในสมัยนั้นมากกว่าสำนวนกลอน เป็นนิราศหลงสำรวจหรือวรรณกรรมนอกทำเนียบที่น่าจะได้มีการจัดพิมพ์ต่ออายุไว้เป็นอย่างยิ่ง จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 29 ส.ค. 50 11:46:59 ]

ความคิดเห็นที่ 49 โอ..คุณเพ็ญคะ  ชอบรูปสะพานหกจัง ก.ศ.ร. กุหลาบเกิดเมื่อวันที่ ๒๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๓๗๗ ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ ๒๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๔ นิราศเรื่องนี้ ในการตีความหมายด้านวรรณกรรม  อาจไม่สำคัญมากนัก แต่บอกข้อมูลเกี่ีี่่ยวกับ ก.ศ.ร.ไว้ไม่น้อย และให้ความสำคัญทางประวัติศาสตร์โบราณคดี ใส่ภาษาอังกฤษไว้หลายคำเลยค่ะ ถัดลงมาบางยี่ขันนั้นโรงเหล้า       ก่อเป็นเตาปล่องควันกลั่นอาหนี แต่เดิมเป็นคันโพงโยงเยงมี       ทุกวันนี้ดูประเทืองเครื่องเอนเยน เป็นของแรกแปลกดีมีเครื่องจักร     โปเลชักแน่วเนืองไม่เคืองเข็ญ ชิมเนท่อก่อไฟไม่เอียงเอน       ช่างจัดเจนขึงแข็งกว่าแรงคน ชักเอาน้ำขึ้นไปได้แคล่วคล่อง       เสียงกึกก้องซูช่าดังห่าฝน ด้วยเป็นของคอเวินเมนต์แสนจะทน       ท่านสรรค์สนใจทำ หลายคนเข้าใจว่าเหล้าอาหนี  คือ เหล้าจีน  อิอิ... ขุนช้างขุนแผน รามเกียรติ์  ซัดอาหนีกันทั้งนั้น ตอนนั้นก.ศ.ร. กุหลาบมีลูกแล้ว ๘ คน  พาลูกสาวไปด้วย ๔ คน วอน  วัน  อิน  จัน เรื่องเงินเดือนของ ก.ศ.ร. ที่หลายแหล่งไม่ตรงกัน   ในที่นี้บอกว่า ๑๕๐ บาทค่ะ เป็นเสมียนอยู่ที่โรงสีไฟมากวอลด์หรือห้างสี่ตา ออกจากบ้านที่สามเสนริมแม่น้ำเจ้าพระยา เวลาสี่ทุ่มเศษ ใช้เรือสี่แจว เลียบแม่น้ำเจ้าพระยา  เข้าคลองบางกอกใหญ่  เลี้ยวเข้าคลองด่าน เข้าคลองภาษีเจริญ  ออกแม่น้ำแม่กลอง จากคุณ : แสนอักษร - [ 29 ส.ค. 50 13:43:23 ]

ความคิดเห็นที่ 50 นิราศยี่สาร ศูนย์มนุษยวิทยาสิรินทร  พิมพ์ เป็นเอกสารวิชาการลำดับที่ ๒๐ เมื่อ พฤศจิกายน ๒๕๔๓  ราคาเล่มละ  ๕๐ บาท นิราศของก.ศ.ร. กุหลาบที่หายากกว่าเล่มนี้ คือ นิราศรางวัดนา ได้ตรวจสอบกับ เจ้าสัวอ้วน แห่ง สำนักพิมพ์ ต้นฉบับแล้ว   สยามไสมย เล่ม ๔  คงออกงานหนังสือในเดือนตุลาคมแน่นอน จากคุณ : แสนอักษร - [ 29 ส.ค. 50 14:05:06 ]

ความคิดเห็นที่ 51 คุณแสนอักษร # ๔๙ ตอนนั้นก.ศ.ร. กุหลาบมีลูกแล้ว ๘ คน  พาลูกสาวไปด้วย ๔ คน วอน  วัน  อิน  จัน เรื่องเงินเดือนของ ก.ศ.ร. ที่หลายแหล่งไม่ตรงกัน   ในที่นี้บอกว่า ๑๕๐ บาทค่ะ เป็นเสมียนอยู่ที่โรงสีไฟมากวอลด์หรือห้างสี่ตา ร่วมด้วยช่วยเสริมประวัติของ ก.ศ.ร. กุหลาบ   ข้อมูลจากหนังสือ ก.ส.ร. กุหลาบ โดยมนันยา ธนะภูมิ (ผู้เขียนเรื่อง "ชาวเขื่อน" อันโด่งดัง  ก.ศ.ร. กุหลาบเป็นตาของยายของมนันยา) ก.ศ.ร. กุหลาบแต่งงานกับนางหุ่น มีลูกสาวทั้งหมด ๘ คน มีลูกชายคนเดียว คือ วอน, วรรณ, ลูกอินทร์, ลูกจันทน์, ลิ้นจี่, ลำไย, ตลับ, ชาย คนนี้เป็นลูกชาย, สายสร้อย ข้อมูลจากบทความเรื่อง The Case of K. S. R. Kulap : A Challenge to Royal Historical Writing in Late Nineteenth Century Thailand. โดย Craig J. Reynolds ตีพิมพ์ในวารสารสยามสมาคม ( J.S.S.) Vol. 61 Part 2: 63-90, July 1973. ก.ศ.ร. กุหลาบได้ทำงานห้างฝรั่งต่อเนื่องกันเป็นเวลา ๑๕ ปี  มีรายนามห้างฝรั่งที่ ก.ศ.ร. กุหลาบทำงานด้วยดังนี้ ๑. แฟรงคลิน เบล็ค (Franklin Blake) ผู้จัดการบริษัทอเมริกัน สตีมไรซ์มิลส์ (American Steam Rice Mill) ซึ่งตั้งเมื่อเดือนตุลาคม ๒๔๐๑ ๒. พิคเกนแพค (Pickenpack) แห่งบริษัท Pickenpack Thics and Co., ซึ่งตั้งเมื่อเดือนมกราคม ๒๔๐๑ ๓. เอ. มาร์กวอลด์ ( A. Markwald) ผู้จัดการโรงสีมาร์กวอลด์ของเยอรมัน ตั้งเมื่อปี ๒๔๐๑ ๔. เอ. เรดลิค (A. Redlich) หุ้นส่วนบริษัทวินเซอร์ แอนด์โก (Windsor and Co.,)  ซึ่งตั้งเมื่อปี ๒๔๑๓ ตลอดระยะเวลา ๑๕ ปี ที่ทำงานกับนายจ้างอังกฤษ, อเมริกัน และเยอรมัน ความรู้ด้านภาษาอังกฤษของ ก.ศ.ร. กุหลาบ ได้เพิ่มขึ้นเป็นลำดับ โดยที่มีนิสัยเป็นคนคุยสนุก เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และสนใจขวนขวายหาความรู้ จึงเป็นที่สบอัธยาศัยของนายจ้าง และได้รับการเลื่อนเงินเดือนขึ้นเป็นลำดับจากเดือนละ ๒๐ บาท จนได้ถึงเดือนละ ๒๕๐ บาท นอกจากนั้นนายจ้างยังได้พาเดินทางไปติดต่อค้าขายยังประเทศใกล้เคียงหลายประเทศ เช่น สิงคโปร์, ปีนัง, สุมาตรา, มนิลา, ปัตตาเวีย, มาเก๊า, ฮ่องกง, กัลกัตตา และเคยไปถึงยุโรป คือ ประเทศอังกฤษ ครั้งหนึ่งด้วย จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 29 ส.ค. 50 15:07:19 ]

ความคิดเห็นที่ 52 โอ...ไว้ว่างๆเราคุยกันเรื่อง ก.ศ.ร.กุหลาบกันเถอะค่ะ มีเรื่องราวที่น่าสนใจอีกมาก สนใจแต่เรื่องหนังสือที่พิมพ์ไว้ สยามประเภทครบชุดยังไม่ได้ยินว่าใครมีเลยค่ะ อ่านในฐานะนักอ่าน หลายตอนก็หัวเราะดังๆได้เลยค่ะ  ท่านมีภรรยาน้อย สิบกว่าคน   บางแหล่งบอกว่า ๑๑  บางแหล่งบอกว่า ๑๕ หลายตอนก็ประทับใจ  ที่บ้านมีโต๊ะอาหารสลักลายกุหลาบ  จานชามเป็นลายกุหลาบ ข้อมูลก็คงคล้ายคลึงกันเป็นส่วนมาก หนังสือที่จัดว่าหายากคือหนังสือที่ท่านจัดพิมพ์ขึ้นแจกในวันเกิด  และโอกาสพิเศษ รวมแล้วไม่ต่ำกว่า ๓๐ เรื่อง ตอนนี้อิฉันมีนิราศรางวัดนาไม่ครบ  ต้องคอย สำนักพิมพ์ต้นฉบับ พิมพ์ต่ออายุในเดือนตุลาก่อนค่ะ ฝีปากคมคายทีเดียว  จะอ่านดังๆให้ฟัง  ก็จะขาดตอนไป  ไม่สมควรกระจ่าง แก้ไขเมื่อ 30 ส.ค. 50 03:42:36 จากคุณ : แสนอักษร - [ 29 ส.ค. 50 19:46:36 ]

ความคิดเห็นที่ 53 ก.ศ.ร. กุหลาบมีภรรยาอีกคนหนึ่งชื่อนางเปรม มีลูกสาวด้วยกันอีก ๒ คนชื่อ ทวิ และรัตน์ ในหนังสือตำราไหว้พระสวดมนตร์ที่พิมพ์แจกในการทำบุญวันเกิดอายุ ๘๐ ปี  ก.ศ.ร. กุหลาบ ได้เล่าถึงตนเองเกี่ยวกับเรื่องภรรยาและบุตรว่า "มีบุตรหญิง ๒๐ คน มีบุตรชายคนเดียวเท่านั้น ยังข้อสำคัญที่มีภรรยาเถิง ๑๐ คน มีบุตรด้วยกันเถิง ๒๐ คน" เข้าใจว่าที่นายกุหลาบเขียนถึงความแข็งแรงมีลูกมากเมียมาก ถ้าไม่เป็นเพราะหลง อันเป็นธรรมดาของคนมีอายุมากแล้ว ก็คงจะเพื่ออวดอ้างสรรพคุณตำรายาของตน ทั้งนี้เนื่องจาก ก.ศ.ร. กุหลาบมีตำรายาดี ๆ ซึ่งเป็นของโบราณและเสาะหาสะสมไว้อยู่เป็นจำนวนมาก  ลูกหลานได้พิมพ์แจกในงานฌาปนกิจ เมื่อวันที่ ๒๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๔ ที่วัดสระเกศ และเป็นตำรายาที่วงการแพทย์แผนโบราณเสาะหากันมากเล่มหนึ่ง เรื่องลายกุหลาบตามโต๊ะอาหารและจานชาม ดูตัวอย่างในรูปข้างบน # ๕๑ ได้ เชียร์ให้คุณแสนอักษรตั้งกระทู้พูดถึง ก.ศ.ร. กุหลาบ เอานิราศรางวัดนามาอ่านเป็นตัวอย่างไปพลาง ๆ ก่อนก็ได้ น่าจะมีผู้ทีสนใจมาช่วยรุม ปาด และป่วน กันพอสมควร จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 30 ส.ค. 50 08:54:15 ]

ความคิดเห็นที่ 54 เข้ามาปาด ไม่ป่วน เพราะกลัวถูกตี จากคุณ : PatPDX - [ 30 ส.ค. 50 09:51:10 ]

ความคิดเห็นที่ 55 ขอให้ แพทเล็กเที่ยวให้สนุกค่ะ หนังสืองานศพตัวเอง  ก.ศ.ร. กุหลาบ เตรียมไว้ก่อนล่วงหน้าถึง ๘ ปี ก.ศ.ร. ชอบพิมพ์หนังสือแจกในวันเกิด  จำนวนจำกัด ในปี พ.ศ. ๒๔๕๖  เมื่ออายุ ๗๙ ปี ได้สั่ง โรงพิมม์ โสภณพิพรรฒนากร พิมพ์หนังสือ ๗๙ เล่มไว้แจกในงานศพตนเอง ทางโรงพิมพ์อึดอัดขัดข้องเป็นที่ยิ่ง  แต่ก็พิมพ์ให้ เป็นเรื่องแปล คำนำ ที่ ก.ศ.ร. เขียนเอง กล่าวว่า ต้องการพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นของแจกในวันถึงแก่กรรมของตัวข้าพเจ้า ซึ่งหากวันใดที่ชีวิตมีอันต้องตายไป หนังสือเล่มนี้  ปัจจุบันสูญหายไปเกือบหมด  จัดเป็นหนังสือหายาก  ไม่เป็นที่ได้ยิน หรือรู้จัก หนา ๓๑๐ หน้า น่าเสียใจที่ตำรายาที่โด่งดัง  ที่ลูกหลานต้องไปกว้านซื้อมาจากที่พิมพ์ขาย ใส่ปกใหม่ว่าแจกใน งานฌาปนกิจศพนายกุหลาบ สมัยนี้ก็หาไม่ได้เหมือนกัน สำหรับเรื่องนิราศรางวัดนานั้น  ก.ศ.ร. กุหลาบแต่งเมื่อยังเป็นโสด คุณเพ็ญชมพู ออกปากแล้ว   แสนอักษรย่อมไม่ขัดข้องเป็นอันขาด เลือกตอนเสน่หาอาลัย ถึงวัดทองคิดถึงทองของน้องน้อย       สายสร้อยร้อยสวมอุรามารศรี เมื่อเยื้องกรายชายตาสง่าดี        ดั่งกินรีย่างเยื้องประเทืองกาย มาถึงบางผักหนามมีนามบอก       เหมือนลมหลอกชั่งมาหลงให้สงไสย ดั่งหนามเหนบเจ็บจิตรพี่สุดใจ       จะแก้ไขพันผูกไม่ถูกเลย ขอแสดงเป็นตัวอย่างนะคะ หาเต็มฉบับได้แล้ว  จะมาเรียนคุณเพ็ญก่อนใครๆเลยค่ะ แก้ไขเมื่อ 30 ส.ค. 50 14:41:48 จากคุณ : แสนอักษร - [ 30 ส.ค. 50 14:38:54 ]

ความคิดเห็นที่ 56 แอบอ่านแบบครูพักลักจำมาหลายเพลา .................. ขอวอนวาท อาจเอื้อม อย่าเอือมก่อน แสนอักษร เพ็ญชมพู ครูภาษา ทั้งคุณกัมม์ คุณโตฯ คุณอันตราฯ เอ่ยชื่อมา ไม่หมด โปรดอภัย ข้าน้อยนี้ มิมี ใดดีอื่น ยิ่งยากฝืน ขืนขี้เท่อ เสนอได้ ชอบแต่ชื่น ชั่วแต่ชม นิยมไป ค่อยค่อยไข คราครูพัก มาลักจำ กว่าจะเขียน ขึ้นแท่น แสนลำบาก แยบยลยาก วากย์วุ่นวาย ให้คายขำ คุมเค้นคิด ค้นคว้าความ คั้นคมคำ มาร่วมยำ ใบขี้เหล็ก พุ่ม-บุษบาฯ ................... จุดธูปเทียนขออนุญาตคุณพุ่ม กลอนพาไปให้ต้องบังอาจยืมยำขี้เหล็กของท่านมาเป็นที่พึ่งตอนจบ หลังจากติดตามมาสี่ห้าวันอย่างพยายามนึกภาพสาวมั่นยุค ๑๐๐ กว่าปีก่อนอย่างทึ่งๆ และเซ่อๆ  หากไม่ได้อ่านคงนึกภาพไม่ออก  ก็บังเอิญมาเจองานเขียนของอาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว เรื่อง ยำขี้เหล็กของคุณพุ่ม  เป็นความเห็นที่น่าสนใจมาก และเห็นว่ายังไม่มีท่านใดอ้างถึงในที่นี้ ครั้นจะคัดมาลงก็เกรงว่าจะเสร็จวันมะรืน ไม่ทันอกทันใจทุกท่านเป็นแน่  ขอสรุปมาว่าดังนี้นะครับ (จริงๆ ก็ไม่ยาวมาก แค่ ๖ หน้า แต่คีย์บอร์ดของผมมันพิมพ์ได้ช้ามาก ไม่รู้เป็นไร ๕๕๕ ) สักรวาวันนี้พี่สังเกต                            เหมือนพุ่มพวงดวงเนตรของเชษฐา มิได้เล่นลับลี้หลายปีมา                       ............................................. สักวาบทนี้ที่ว่ากันว่า กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ทรงแต่งเย้าคุณพุ่ม แล้วพอคุณพุ่มได้ยินรู้ว่าเป็นสำนวนของใครก็แต่งตอบทันทีว่า สักรวาน่าจะโห่ให้เรือล่ม                    นี่ฤๅกรมภูวเนตรเศษสวรรค์ เอานายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน         เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ อะไรอยู่เบื้องหลังสักวาบทนี้ อาจารย์ล้อมท่านว่า เป็นเรื่องที่น่าจะแลลอดไปข้างหลังเป็นอย่างยิ่ง อาจารย์ล้อมท่านอธิบายแยกแยะอย่างน่าสนใจและน่าสนุก(สำนวนท่าน)  ว่า นายทิมผู้นี้น่าจะคือ หลวงพัฒนพงศ์ภักดี ผู้แต่งนิราศหนองคาย  ที่ได้รับการลงพระราชอาญา ทวน (เฆี่ยนหลัง) แล้วจำคุก ดังมีหลักฐานในจดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน ประจำวันศุกร์ ขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๙ ปีขาล (ตรงกับวันที่ ๕ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๒๑) เพราะฉะนั้นสักวาบทนี้ควรจะแต่งขึ้นไม่ก่อนเดือน ๙ ปี พ.ศ.๒๔๒๑ หรือหลังจากนั้นไม่นานนัก  และผู้บอกสักวาฝ่ายตรงข้ามคุณพุ่มต้องมีส่วนในการจับนายทิมมาทวน แต่กรมหลวงภูวเนตรฯ สิ้นพระชนม์ในปีมะโรง พ.ศ.๒๓๙๙ แล้วจะมาบอกสักวาในปี พ.ศ.๒๔๒๑ ได้อย่างไร ความจริงควรจะเป็นผู้ใด ท่านว่า เป็นใครก็ได้ที่มีวงสักวา  และมีหน้าที่เกี่ยวกับการชำระความเรื่องนิราศหนองคายในคราวนั้น จากหนังสือเรื่อง จดหมายเหตุเรื่องทรงตั้งพระบรมวงศานุวงศ์ ฉบับ พ.ศ.๒๔๖๘ มีคำประกาศตั้งกรมเจ้านายพระองค์หนึ่ง ในปีชวด พ.ศ.๒๔๑๙  ให้ทรงมีหน้าที่ชำระความฎีกาในศาล เจ้านายพระองค์นี้ก็คือ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ ดังนั้น จะเป็นไปได้ไหมที่สักวาเดิมของคุณพุ่มจะมีความว่า สักรวาน่าจะโห่ให้เรือล่ม                                  นี่หรือกรมภูธเรศเศษสวรรค์ เอาอ้ายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน                        เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ ............................. ห้าวหาญชาญชัยกว่าชายชาติ จริงๆ   รายละเอียดมีอยู่ในภาคผนวกหนังสือ ว่ายเวิ้งวรรณคดี ของอาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว สำนักพิมพ์พิมพ์คำ ปี พ.ศ.๒๕๔๙ ขอเชิญคุณครูต่อครับ จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 31 ส.ค. 50 05:28:05 ]

ความคิดเห็นที่ 57 สวัสดีค่ะ คุณพิมพ์รวี เกิดมาก็เพิ่งมีคนทักทายไพเราะถึงเพียงนี้ แหม...Better late than never.  อิอิ ประเด็นที่นำมาก็น่าสนใจมาก อ่า....เรามาถกนักสู้ผู้กล้ากันนะคะ(อุ้ยเซียวป้อ  กำลังภายใน) คุณเพ็ญว่าง ก็รีบมารับไม้แล้ววิ่งต่อทีนะคะ แสนนักอ่านหนังสือเก่าเท่านั้น กรมหมื่นภูธเรศดำรงศักดิ์(๑๕ มีนา่คม ๒๓๙๘ - ๘ ธันวาคม ๒๔๔๐) พระองค์เจ้าชายทวีถวัลยลาภ  ในเจ้าจอมมารดาตลับ เสนาบดีกระทรวงนครบาล กรมหลวงภูวเนตรนรินทร์ฤทธิ์(๒๔ พฤษภาคม ๒๓๔๔ - ๒๘ พฤศจิกายน ๒๓๙๙) ทรงว่ากรมพระนครบาลอยู่พักหนึ่ง พระนามเดิม พระองค์เจ้าทินกร   ในเจ้าจอมมารดาศิลา นายทิมโดนลงพระราชอาชญา ๕๐  แล้วจำคุก สอบสวนและคำสั่งลงโทษออกในวันเดียวกัน (จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน  ศุกร์ขึ้น ๑๑ ค่ำ  เดือน ๙ พ.ศ. ๒๔๒๑) อือ.... ไปหาหนังสืออ่านก่อนค่ะ แก้ไขเมื่อ 01 ก.ย. 50 04:51:15 จากคุณ : แสนอักษร - [ 31 ส.ค. 50 08:39:09 ]

ความคิดเห็นที่ 58 ขอขอบพระคุณ คุณพิมพ์รวี สำหรับคำทักทายที่ไพเราะยิ่ง บทความของอาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว เรื่อง "ยำใบขี้เหล็กของคุณพุ่ม" ในหนังสือว่ายเวิ้งวรรณคดี ที่คุณพิมพ์รวีกรุณานำเรื่องย่อมาเล่านั้น จากข้อสรุปของอาจารย์ล้อม สงสัยว่า "กรมภูวเนตร" ในสักวาของคุณพุ่มน่าจะเป็น "กรมภูธเรศ" นั้น น่าจะมีข้อแย้งอยู่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ ทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ ๒๔ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารตาตลับ ประสูติเมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๘   ขณะที่กรมหมื่นภูธเรศฯ ประสูติ คุณพุ่มคงเป็นสาวแล้ว สักรวาวันนี้พี่สังเกต                                         เหมือนพุ่มพวงดวงเนตรของเชษฐา มิได้เล่นลับลี้หลายปีมา                                   ............................................. กรมหมื่นภูธเรศฯ คงไม่เรียกตนเองกับคุณพุ่มว่า "พี่"  "เชษฐา" เป็นแน่ นายทิม หรืออ้ายทิม คงไม่ใช่คนเดียวกับผู้แต่งนิราศหนองคาย  หรือถ้าหากเป็นคนเดียวกัน สักวาที่ว่า สักรวาน่าจะโห่ให้เรือล่ม                                  นี่หรือกรมภูธเรศเศษสวรรค์ เอาอ้ายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน                        เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ คงไม่ใช่การตอบบทสักวา "สักรวาวันนี้พี่สังเกต" น่าจะเป็นคนละเหตุการณ์กัน หรือว่าเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ จะจำสับสนลำดับของเหตุการณ์ (ดูเพิ่มเติม # ๑๖ เชิงอรรถ ๓ อีกที)                                                 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทวีถวัลยลาภ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ แก้ไขเมื่อ 31 ส.ค. 50 12:50:19 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 31 ส.ค. 50 09:59:38 ]

ความคิดเห็นที่ 59 สวัสดีครับคุณแสนอักษรและคุณเพ็ญชมพู ว่าจะคัดความเห็นอาจารย์ล้อมมาเพิ่ม ก็หาตัวอักษรไม่ค่อยเจอ หากว่าเป็นดังนี้แล้ว "ท่านโม่ง" ผู้นี้เห็นจะรักษาความลี้ลับเอาไว้ได้ต่อไปอย่างสง่างาม จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 31 ส.ค. 50 11:10:31 ]

ความคิดเห็นที่ 60 เพ็ญชมพูฟังถ้อย               พิมพ์รวี ท่านโม่งรักษ์ความลี้           ลับไว้ อยากฟังถ้อยวจี                จารย์ล้อม  เพ็งแก้ว เพิ่มอีกสักหน่อยไซร้          โปรดได้เมตตา เห็นแต่ปกหนังสือ              ข้างในฤๅเป็นใดหนา โอ้ความกรุณา                  หลั่งจากฟ้าสู่แดนดิน ยามนี้ไร้โอกาส                 ใช่เหตุขาดไร้ทรัพย์สิน ไร้กาลเป็นอาจิณ               ขอจงผินหันหน้ามา ด้วยเหตุอยากฟังถ้อย         จารย์ล้อมร้อยเรียบเรียงนา จึงขอความเมตตา              แก้ปัญหามาให้เทอญ แก้ไขเมื่อ 31 ส.ค. 50 12:55:30 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 31 ส.ค. 50 12:46:52 ]

ความคิดเห็นที่ 61 ขออภัยครับที่เพิ่งเข้ามา และขอรับใช้ด้วยความยินดียิ่ง .................... ลี้ลับเลยล่วงแล้ว                ลืมเลือน บังบดบ่ายเบนเบือน             เบี่ยงบ้าย ฟังเฝือฟั่นฟายเฟือน            ฟากฝ่าย เดาดุ่มใดดีได้                    ด่วนด้นดลดู .................... อาจารย์ล้อมท่านว่าดังนี้ครับ : มีเชิงอรรถเกี่ยวกับสักวาบทนี้ว่า"บทสักรวานี้ เจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ จำไว้ได้บ้าง จะหาฉบับให้จบยังไม่ได้" เป็นที่น่าสังเกตว่า หนังสือที่หอพระสมุดจัดพิมพ์นั้น ส่วนใหญ่จะปรากฏนามผู้ทำคำอธิบายไว้เสมอ แต่น่าแปลกที่ผู้ทำคำอธิบายคราวนี้(ฉบับพิมพ์ พ.ศ.๒๔๖๔ แจกในการกฐินพระราชทาน มหาเสวกโท พระยาเสถียรสุรประเพณี ณ วัดราชคฤห์) กลับไม่ปรากฏ คือไม่ยอมเผยตัว จึงขอเรียกในบทความนี้ว่า "คุณโม่ง" ไปพลางก่อน การที่"คุณโม่ง"แจ้งให้ทราบว่าเป็นเรื่องเล่ากันมา และอ้างตัวบุคคลคือ เจ้าพระยาเทเวศรฯ ว่า "จำไว้ได้บ้าง" แสดงว่า"คุณโม่ง"ไม่ประสงค์จะให้เป็นเรื่องผูกพันเป็นหลักฐานแน่นอน  หากใครคิดจะรุกเร้าคาดคั้นเอากับ"คุณโม่ง"ๆ ก็มีทางออกอย่างสง่าผ่าเผย  เพราะเป็นเพียงเรื่องเล่าที่"จำไว้ได้บ้าง" ซึ่งอาจจะจำมาผิดหรือถูกก็ได้ทั้งสองอย่าง อะไรอยู่เบื้องหลังสักวาบทนี้ เป็นเรื่องที่น่าจะแลลอดไปข้างหลังเป็นอย่างยิ่ง มีบุคคลที่เกี่ยวข้องกับสักวานี้อย่างชัดเจนอยู่ ๑ องค์ กับ ๒ คน คือ กรมหลวงภูวเนตรฯ คุณพุ่ม และนายทิม (หูผมได้ยินคุณพุ่มบอกบทว่า "เอาอ้ายทิมเข้ามาทวน...") กรมหลวงภูวเนตรฯ กับคุณพุ่ม มีประวัติแพร่หลายอยู่แล้วในหนังสือ ประเภทประวัติวรรณคดี ส่วนนาย(อ้าย)ทิมที่ถูกทวนเป็นใคร เป็นปัญหาที่ยังไม่กระจ่าง และเหตุใดการทวนนาย(อ้าย)ทิมคราวนั้น คุณพุ่มจึงเห็นเป็น"เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ" ในการวิเคราะห์สักวาบทนี้ ต้องถือว่า เนื้อหาที่กล่าวถึงการทวนนาย(อ้าย)ทิมเป็นเนื้อหาเอกหรือแก่น ส่วนประกอบอื่นเป็นเนื้อหารองหรือกระพี้ พฤติกรรม"ทวน"เป็นอย่างไร อธิบายว่า คือการเฆี่ยนหลัง  เพราะฉะนั้น"เอานาย(อ้าย)ทิมเข้าทวน"จึงหมายความว่า จับนาย(อ้าย)ทิมมาเฆี่ยนหลัง  เหตุการณ์ซึ่งอยู่เบื้องหลังบทสักวา จึงน่าจะมีว่า นาย(อ้าย)ทิมไปทำอะไรเข้าสักอย่าง  ที่กระทบถึงผู้มีอำนาจ เลยถูกจับมาทวนเพื่อเป็นการสั่งสอนหรือลงโทษอย่างใดอย่างหนึ่ง และการทวนคราวนี้ น่าจะล่วงมายังไม่นาน ยังอยูในความทรงจำของผู้คน การที่คุณพุ่มนำมากล่าวถึง และเปรียบเหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ ก็แสดงว่า คุณพุ่มไม่ค่อยเห็นด้วยกับการทวนคราวนั้น และการที่มีผู้จดจำไว้ได้ก็แสดงว่า ออกจะเห็นพ้องกับคุณพุ่ม ใครหั่นใบขี้เหล็ก และเด็กยำคนนั้นเป็นใคร หากเราอยู่ร่วมสมัยหรือรู้เห็นเหตุการณ์ ก็คงไม่ยากที่จะหาคำตอบ มีเอกสารที่น่าจะเป็นคำเฉลยถึงเรื่องนี้ คือจดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน ประจำวันศุกร์ ขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๙ ปีขาล  (ตรงกับวันที่ ๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๒๑) มีข้อความน่าสนใจมากว่า "พระมหามนตรี ถวายคำสารภาพอ้ายทิม ผู้แต่งหนังสือนิราศหนองคาย ทรงเซ็นให้ลงพระราชอาชญา ๕๐ แล้วจำคุก" ด้วยเหตุนี้ นาย(อ้าย)ทิม ในบทสักวา จึงควรเป็นนายทิม  หรือ หลวงพัฒนพงศ์ภักดี ผู้แต่งนิราศหนองคายนั่นเอง (คดีเรื่องนิราศหนองคาย สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เป็นโจทก์) เพราะจากเอกสารเก่าเท่าที่ได้ตรวจสอบมานานจนถึงขณะนี้  ก็ยังไม่พบว่า ก่อนหน้านั้น เคยมีอ้ายทิมคนใดในระยะที่คุณพุ่มยังอยู่ถูกทวนในกรณีไหน เมื่อไร สักวาบทที่กล่าวนี้ จึงควรแต่งขึ้น ไม่ก่อนเดือน ๙ ในปี พ.ศ.๒๔๒๑ หรือหลังจากนั้นไม่นานนัก  เพราะเรื่องราวยังอยู่ในความทรงจำของผู้ฟังสักวา  และผู้บอกสักวาอีกวงหนึ่งต้องมีส่วนในการจับอ้ายทิมเอามาทวนอย่างแน่นอน กรมหลวงภูวเนตรฯสิ้นพระชนม์ในปีมะโรง พ.ศ.๒๓๙๙ แล้วจะมาบอกสักวาเย้าคุณพุ่มในยามแก่เฒ่าเมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๑ ได้อย่างไร เป็นปัญหาที่น่าคิดเป็นอย่างยิ่ง หรือเพราะปัญหานี้กระมัง ที่ผู้ทำคำอธิบาย ต้องบำเพ็ญตนเป็น"คุณโม่ง".......... ...................... ขออนุญาตไปปฏิบัติภารกิจก่อนนะครับ เสร็จแล้วจะมาต่อ จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 31 ส.ค. 50 19:29:31 ]

ความคิดเห็นที่ 62 ต่อครับ ....................... เมื่ออ้ายทิมถูกจำคุกแล้ว อีก ๑๐ วันต่อมา ราชกิจจานุเบกษาได้ตีพิมพ์"ข่าวส่งอ้ายทิมไว้ ณ คุก" มีข้อความในข่าวตอนหนึ่งว่า "หนังสือนิราศหนองคายที่ตีพิมพ์เย็บเป็นเล่มไว้นั้น ใครได้ซื้อมาอ่านมาฟัง ให้พระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง เก็บเอามาเผาไฟเสียให้สิ้น อย่าให้มีเป็นแบบฉบับเหลืออยู่ได้" เหตุการณ์ต่อมามีว่า ทรงมีรับสั่งให้หากรมขุนบดินทร์ไพศาลโสภณมาแล้ว "ออกขุนนาง ทรงกริ้วมาก รับสั่ง ต่อไปต้องเอาโทษ ถ้าจะลงอะไรแปลกประหลาดให้มาถามก่อน" รุ่งขึ้นอีกวันหนึ่ง ทรงร่างประกาศไปลงพิมพ์ราชกิจจาว่าด้วยนิราศหนองคาย มีความตอนหนึ่งว่า "เป็นการหมิ่นประมาทต่อราชการและท่านผู้บัญชาการ จะเป็นแบบอย่างต่อไปภายหน้า" ในส่วนที่เกี่ยวกับต้นฉบับหนังสือมีข้อความว่า "ต้นร่างหนังสือฉบับนี้ ก็ได้โปรดเกล้าฯ ให้เรียกมาทำลายเสีย ฉบับที่ตีพิมพ์แล้วยังไม่ได้ขายไปนั้น ให้ผู้ที่ส่งไปลงพิมพ์ซื้อมาทำลายเสียสิ้น แต่หนังสือที่ได้ซื้อไปแต่ก่อนแล้วนั้น ถ้าผู้ใดยังมีหนังสือนั้น ก็ให้ฉีกทำลายเสีย อย่าให้ติดเป็นแบบอย่างอยู่ในแผ่นดินสืบไป" จะเห็นว่าเรื่อง"เอาอ้ายทิมมาทวน"นั้นเป็นเรื่องดัง และรัฐบาลในขณะนั้น จำเป็นต้องหา"ใบบัว"มาปิด"ศพช้าง" ................................. จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 1 ก.ย. 50 00:38:20 ]

ความคิดเห็นที่ 63 คุณพุ่มนั้น ถึงอย่างไรก็เป็นนักหนังสือ ถ้าเรียกตามภาษาปัจจุบันก็เป็น"แมลงวัน"ได้ตัวหนึ่ง เมื่อคุณพุ่มมีหน้าที่บอกบทสักวา และตามประวัติว่า มีผู้ประสงค์ใคร่ฟังสำนวนกลอนเวลาโกรธ ถึงกับมีการกระซิบคู่ต่อสู้กันหลายครั้งมาแล้ว ไหนๆ ก็ได้ชื่อว่าเป็นกวีหญิงที่กล้าปากกล้ามือมาก่อน เลยสวมวิญญาณ"แมลงวัน"ตอม"ศพช้างใต้ใบบัวของรัฐบาล"ให้ฟังให้เห็นเป็นขวัญหูขวัญตา คิดว่าเรื่องคุณพุ่มตอม"ศพช้าง"คงเป็นเรื่อง"ปิดกันให้แซ่ด"นับตั้งแต่นั้นมา การกล่าวถึงเรื่องราวของคุณพุ่มในส่วนที่กล้าปากกล้ามือ จึงเป็นเรื่องที่น่าเห็นใจ"คุณโม่ง"เป็นอย่างยิ่ง เพราะดีไม่ดีอาจถูกกล่าวหาว่าเป็นลมบ้าหมู กระพือใบบัวเหนือศพช้างขึ้นมาก็ได้ จึงต้องใช้วิธีการอันแยบยล เป็นเรื่อง "เล่ากันมา" และ "จำไว้ได้บ้าง" เสียให้รู้แล้วรู้รอดไป กรมหลวงภูวเนตรฯ ที่สิ้นพระชนม์ไปแล้วจึงถูก"คุณโม่ง"หมายตาให้เป็น"แพะ" เพราะมีความเหมาะสมยิ่งกว่าผู้ใดหมด .................................... จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 1 ก.ย. 50 00:42:09 ]

ความคิดเห็นที่ 64 ความจริง(ควรจะ)เป็นผู้ใด เป็นผู้ใดก็ได้ที่มีวงสักวา และมีหน้าที่เกี่ยวกับการชำระความเรื่องนิราศหนองคายในคราวนั้น จากหนังสือเรื่อง จดหมายเหตุเรื่องทรงตั้งพระบรมวงศานุวงศ์ ฉบับ พ.ศ.๒๔๖๘ มีคำประกาศตั้งกรมเจ้านายพระองค์หนึ่ง ในปีชวด พ.ศ.๒๔๑๙ มีข้อความน่าสนใจมาก ดังนี้ "เป็นพระเจ้าน้องยาเธออันสนิท ได้มีความสามิภักดิ์ ทรงอุตสาหรับราชการ ฉลองพระเดชพระคุณมาช้านาน ได้ทรงพระกรุณาโปรดให้ช่วยในศาลรับสั่งชำระความฎีกา แลได้ทรงชำระความบางเรื่อง ก็ประกอบด้วยความยุติธรรมแลร้อนรน ซึ่งกะให้แล้วสำเร็จไปโดยเร็ว..." แสดงว่ามีเจ้านายพระองค์หนึ่ง ทรงมีหน้าที่ในศาลชำระความฎีกามาแล้ว อย่างน้อยก็ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๑๙ ดังนั้นเมื่อสมเด็จกรมพระยาฯ ท่านส่งฟ้องเรื่องนิราศหนองคาย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๑ น่าเชื่อว่า เจ้านายพระองค์นี้จะต้องมีส่วนในการชำระความเรื่องนี้เป็นแน่นอน เจ้านายพระองค์ที่กล่าวถึงนี้ ทรงมีพระนามกรมว่า กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ .................................... จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 1 ก.ย. 50 00:44:10 ]

ความคิดเห็นที่ 65 ......ด้วยเหตุที่เพิ่งทรงกรม (พ.ศ.๒๔๑๙) คุณพุ่มจึงทักทายว่า "นี่ฤๅกรม"ที่"เอาอ้ายทิมมาทวน" หากเป็นจริง สักวาบทนี้ก็คงจะดังเป็นที่เล่าขานกันมาก เรียกว่า "แมลงวันพุ่ม"ตอม "ศพช้างใต้ใบบัวรัฐบาล"เสียหึ่งไปเลย ใครต่อใครจึงต้องปิดกันให้แซ่ดดังกล่าวมาแล้ว อีก ๔๐ ปีต่อมา เมื่อ"คุณโม่ง"ต้องเขียนถึงความดังของคุณพุ่ม จึงตะแบงเป็นเรื่องเล่ากันมาและจำไว้ได้บ้างเป็นกรมภูวเนตรฯ ไป และทำให้นักวรรณคดีหลงเป้ากันมาเป็นเวลานาน ผมเองเชื่อโดยสุจริตว่า "คุณโม่ง" และ "เจ้าพระยาเทเวศรฯ" ต่างก็ทราบกันดีว่า กรมภูวเนตรฯ หรือ กรมภูธเรศฯ กันแน่ ที่อยู่ในบทสักวาบทนั้น แต่ต่างก็ไม่อยากทำตัวเป็นลมบ้าหมู เพราะเป็นนโยบายของรัฐบาลที่ต้องการไม่ให้เรื่องราวดังกล่าว "ติดเป็นแบบอย่างอยู่ในแผ่นดินสืบไป" ใบขี้เหล็กนั้นมีรสขม  คงไม่มีใครอุตริเอามายำกินเป็นแน่ ยิ่งผู้ยำเป็นเด็กด้วยแล้ว คิดว่าคงเหมาะเพียงนำมาเล่นขายของเท่านั้นเอง หากเรื่องที่กล่าวมาเป็นเท็จทั้งหมด ก็กราบขออภัยโทษต่อวิญญาณของทุกท่าน ที่เอ่ยพระนามและนามมา แต่หากมีส่วนจริงอยู่บ้างก็ขอคารวะต่อวิญญาณของคุณพุ่ม แมลงวันตัวเขื่องที่หาญตอมศพช้างใต้ใบบัวตราจักร ในโอกาสที่สักวาของคุณพุ่ม มีอายุยืนมากว่าหนึ่งร้อยปี แม้จะเหลือเพียงครึ่งบทก็ตามที ............................... นี่ล่ะครับที่อาจารย์ล้อมว่าไว้ เป็นการบ้านที่คุณครูสั่งมา เชิญคุณครูแถลงไขต่อเถิดครับ จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 1 ก.ย. 50 00:47:46 ]

ความคิดเห็นที่ 66 ต้องขอขอบพระคุณ คุณพิมพ์รวี เป็นอย่างสูง ที่นำรายละเอียดบทความของอาจารย์ล้อมมาให้อ่าน ขอสรุปมูลเหตุของคดีนิราศหนองคายอีกทีในส่วนที่เกี่ยวกับสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๑ ด้วยพระชนมพรรษาเพียง ๑๖ พรรษา  สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ตั้งแต่พ.ศ. ๒๔๑๑ - ๒๔๑๖ จะเห็นได้ว่าสมเด็จเจ้าพระยาฯ ท่านมีความสำคัญและยิ่งใหญ่เพียงใด มูลเหตุของคดีนิราศหนองคายมาจากความขัดแย้งระหว่างสมเด็จเจ้าพระยาฯ ซึ่งเป็นหัวหน้าสายตระกูลบุนนาคซึ่งกุมอำนาจไว้ทั้งหมด กับเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) ซึ่งเป็นบุตรบุญธรรมของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อเกิดสงครามปราบฮ่อ ทั้งสองได้ขัดแย้งกันอย่างรุนแรงในการจัดทัพ ทำให้นายทิมซึ่งเป็นคนของเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ฯ ต้องออกมา “เถียงแทนนาย” ผ่าน นิราศหนองคาย โดยหาว่าสมเด็จเจ้าพระยาฯ สั่งเดินทัพในฤดูฝนเป็นการไม่สมควร ทั้งยังเป็นการขาดเมตตาจิตต่อไพร่พล สมเด็จเจ้าพระยาฯ โกรธมาก จึงนำเรื่องเข้ากราบบังคมทูลฯ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ส่งผลให้มีการสั่งเผา นิราศหนองคาย และลงโทษนายทิมด้วยการโบย ๕๐ ทีและจำคุก ๘ เดือน ในสักวาของคุณพุ่มที่พูดถึงเกี่ยวกับคดีนี้ที่ว่า เอาอ้ายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน                        เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ ใครเป็นคนหั่นใบขี้เหล็ก  ใบขี้เหล็กคือใครหรืออะไร และเด็กที่ยำใบขี้เหล็กเป็นใคร และสุดท้าย ใครคือ "คุณโม่ง" ในบทความของอาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว   ขอส่งไม้ให้คุณแสนอักษรและผู้ทรงความรู้ทั้งหลายตีความต่อไป                                                        สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) แก้ไขเมื่อ 01 ก.ย. 50 07:40:19 จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 1 ก.ย. 50 06:57:50 ]

ความคิดเห็นที่ 67 ฮ้า....ไหนล่ะกล้วยแขก กะ โอเลี้ยง   กำลังจะหาอยู่ว่า ลูกขุน ในคดีนี้ คือใคร   ยังไม่ทราบจะไปหาที่ไหน ใครตอบได้ก็ช่วยตอบคำถามต่อไปนี้ด้วยนะคะ จางวางเสือ  ที่ทิ้งหนังสือว่าหม่อมไกรสร คือใคร หมื่นไวเพงนอกราชการ  และ นายเถื่อนคางแพะ คือใคร ละครที่เจ้าพระยามหินทรเจ็บใจ เมื่อสมเด็จเจ้าพระยาว่าที่บ้านพระยามนตรี เรื่องลูกเขยกับลูกสาวแตกกันเพราะมีชู้กลางเมือง  ใครแต่ง แล้วเจ้าพระยา ที่หัดละครเรื่อง ราชาธิราชตอนบุตรสมิงพระรามประสูติเป็นเจ้าฟ้า แต่งกระทบใคร ทั้งหมดนี้ก็  เกี่ยวพันกับนิราศหนองคายทั้งสิ้น เรื่องเจ้าพระยามหินทรและนายทิม  คงไม่รบกวน  เพราะสหายแถวนี้ก็เจนใจอยู่แล้ว จากคุณ : แสนอักษร - [ 1 ก.ย. 50 09:37:04 ]

ความคิดเห็นที่ 68 ขอลาไป อ่าน บันทึกจดหมายเหตุพระราชกิจรายวันในช่วงนี้ก่อนนะคะ (ระหว่างวันที่ ๙ - ๑๓  สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๒๑) คุณกัมม์  ถ้ามี โปรดแปะ  จักมีประโยชน์อย่างมาก ถ้าไม่กลับมารายงานตัวในเร็ววัน  ก็หมายความว่า ยังหาที่ยืมอ่านไม่ได้ จากคุณ : แสนอักษร - [ 1 ก.ย. 50 09:49:28 ]

ความคิดเห็นที่ 69 ค้นเจอจมื่นไวยเพงนอกราชการแล้วค่ะ  อยู่ถนนบ้านขมิ้น เจ้าพระยาบดินทร์มาขอไปทัพญวน แตกทัพมาเจ้าพระยาบดินทร์ฆ่าเสีย พระไวยเพงกำทรายขึ้นอธิษฐาน ขอจองเวรทุกชาติไปกว่าจะหมดเม็ดทรายในกำมือ (๓๓๑ ปี สกุลอมาตย์ ๒๕๒๙  หน้า ๕) จากคุณ : แสนอักษร - [ 1 ก.ย. 50 11:42:12 ]

ความคิดเห็นที่ 70 เจ้าพระยาบดินทร...โจทก์ ท่านมีไม่น้อยเหมือนกันนะคะ... อ่านเจอเยอะ..ชักจะปาดเหงื่อแล้วเรา จากคุณ : โตมิโต กูโชว์ดะ - [ 1 ก.ย. 50 16:02:16 ]

ความคิดเห็นที่ 71 อุ๊บส์......... ถ้าอ่านเจอจะส่งข่าวค่ะ จำคำสาบานที่ท่านกล่าวต่อหน้า ร. ๔ได้  ว่าท่านไม่ได้ยุ่งเกี่ยวกับเรื่องขายพระพักตร์ (จีนขายฝิ่นไปอ้างเป็นลูกน้องท่าน) ตอนที่ท่านไปทัพฮ่อนี่ ท่านทำบุญ วันพระจอมเกล้านิพพาน สมโภชพระบรมทนต์ ได้รับพระราชทาน น้ำมันหอมพระจอมเกล้า ที่ ร ๔ ทรงเสกเป่าไว้สำหรับประทานพระเจ้าลูกเธอเมื่อไปทัพ อ่านแล้วคิดว่านายทิมนี่คงเดินทางไม่สดวกนัก เพราะนั่งหน้าแคร่และขึ้นท้ายช้างท่านแม่ทัพ จะมีที่เหลือสักเท่าไรเชียว เอ๊ะ   คงดีกว่าเดินหน่อยหนึ่งนะคะ จากคุณ : แสนอักษร - [ 1 ก.ย. 50 17:09:07 ]

ความคิดเห็นที่ 72 ยังคิดถึงบทสักวาของคุณพุ่มอยู่ไม่รู้วาย ..................................... หากเป็นการว่าโต้ตอบกับกรมภูวเนตรฯ   "นายทิม" นี้ก็ไม่อาจเป็นนายทิมเจ้าของนิราศหนองคายไปได้ เพราะกรมภูวเนตรฯ ท่านสิ้นพระชนม์ไปก่อนเหตุการณ์นี้ราว ๒๒ ปี (พ.ศ.๒๓๙๙ กับ พ.ศ.๒๔๒๑) หรือจะเป็น "นายทิม" อื่น แต่จากที่อาจารย์ล้อมท่านได้สืบค้นแล้วก็ไม่ปรากฎว่ามี หรือจะหมายถึงนายทิมที่ไม่ได้ชื่อ "นายทิม" คำว่า "ทิม" แปลว่า น. ศาลาแถวหรือห้องแถวสำหรับเป็นที่พักหรือไว้ของในพระราชวัง เช่น ทิมตำรวจ ทิมกลอง.  ทิมดาบ (โบ) น. ทิมที่พวกขุนนางคอยเฝ้าฟังกระแสราชการ. (พจนานุกรม ๒๕๔๒) ม.ร.ว.คึกฤทธิ์  ปราโมช เคยไขไว้ว่า เป็นคำมาจากภาษาเขมรว่า ทึม ซึ่งไทยเราเอามาใช้กลายเป็น โรงทิม โรงทึม คำว่าโรงทิม แปลว่า เป็นที่ตั้งของกองรักษาการหรือทหารรักษาพระองค์ (ส่วนคำว่าโรงทึมเอาไปใช้ว่า เป็นโรงเก็บศพ) คำว่า "นายทิม" ของคุณพุ่มจึงจะหมายว่า เป็นบุคคลใดในโรงทิมได้หรือไม่ เพราะเจ้านายทั้งสองท่านต่างก็เคยคุมกรมนครบาล .................................... รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ท่านทรงโปรดการละเล่นสักวาอยู่ไม่น้อย ทรงโปรดให้มีการฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ สร้างความคึกคักพอสมควร ผู้สันทัดในการบอกสักวาก็มีเหลืออยู่หลายคน ทั้งหญิงและชาย ประมาณว่าวงสักวา "ดังๆ" ที่มีโอกาสได้เล่นถวายหน้าพระที่นั่งมีอยู่เกือบ ๑๐ วง บางทีพระองค์ก็ทรงเล่นด้วย คุณพุ่มเองก็ได้มีโอกาสเล่นถวายหลายครั้ง กรมภูธเรศฯ ก็เช่นกัน แต่อยู่กันคนละวง (ร.๕ ทรงขานพระนามกรมภูธเรศฯ ว่า "ม้าโหว่") ถึงจะดำรงอิสริยยศสูงส่ง แต่ก็ดูจะ "คนละรุ่น" ที่จะทรงเปิดฉากว่า "สักรวาวันนี้พี่สังเกต       เหมือนพุ่มพวงดวงเนตรของเชษฐา มิได้เล่นลับลี้หลายปีมา  ...........................      " ส่วนคุณพุ่ม แม้จะเป็น "คนโปรด" คนหนึ่งที่ได้สนองพระยุคลบาทในการละเล่นนี้ แต่คงมิบังอาจบอกสักวาว่า "เอานายทิมเข้ามาทวนพอควรกัน    เหมือนอย่างหั่นใบขี้เหล็กให้เด็กยำ" ต่อหน้าพระที่นั่ง ดั่งจะไปวิพากษ์วิจารณ์พระราชวินิจฉัย หรือจะว่าไว้ในโอกาสอื่นก็คงยาก เพราะถึงยุคนี้คุณพุ่มก็น่าจะ "เพลาๆ" ไปมากแล้ว ในวงการยังขานว่าท่านเป็น "คุณยาย" อย่างความครั้งเล่นถวายตอนหนึ่งว่า "จึงหมอบเฝ้าอยู่อย่างนี้ดีสบาย    ท่านคุณยายคงช่วยกันสรรพภัย" (มีหลักฐานในพระนิพนธ์สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ อ้างในงานเขียนของ ผศ.มานิตา ศรีสาคร สถาบันราชภัฎเทพสตรี)http://library.tru.ac.th/journal/johs/jour462/tm6.pdf หรือจะมี "ท่านโม่ง" อื่นอีกที่นำยำขี้เหล็กของคุณพุ่มจานนี้ไป "ยำ" ต่อ เพื่อวัตถุประสงค์ใด .................................. ท่านบิดาของคุณพุ่ม-พระยาราชมนตรี(ภู่) เป็นต้นสกุล "ภมรมนตรี" .................................. ก็คิดไปเรื่อย ว่าแล้วก็จะไปลองทำยำใบขี้เหล็กดู ต้มก่อนสัก ๓ น้ำ เอากล้วยแขกจิ้ม  แล้วซดโอเลี้ยงล้างคอ  (..........) แก้ไขเมื่อ 04 ก.ย. 50 08:51:39 แก้ไขเมื่อ 03 ก.ย. 50 22:31:59 จากคุณ : พิมพ์รวี - [ 3 ก.ย. 50 22:22:30 ]

ความคิดเห็นที่ 73 ความเห็นของคุณพิมพ์รวี นับเป็นการตีความ "นายทิม" ในสักวาของคุณพุ่มในอีกแนวทางหนึ่งซึ่งเป็นไปได้ หรือจะหมายถึงนายทิมที่ไม่ได้ชื่อ "นายทิม" คำว่า "นาย" นอกจากจะเป็นคำนำหน้าผู้ชายแล้ว ยังหมายถึง ผู้เป็นใหญ่เป็นหัวหน้าในกิจการนั้น ๆ เช่น นายตรวจ นายทะเบียน, ผู้ควบคุม เช่น นายหมู่  นายหมวด, ผู้ชํานาญในกิจการนั้น ๆ เช่น นายไปรษณีย์ นายช่าง (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒) ดังนั้น "นายทิม" อาจจะหมายถึง ผู้เป็นใหญ่ในโรงทิม หรือผู้ควบคุมโรงทิมก็เป็นได้ ข้อสังเกตอีกอย่างหนึ่งในสักวาของคุณพุ่มใช้คำว่า "นายทิม" ไม่ใช่ "อ้ายทิม" อย่างที่อาจารย์ล้อมว่าไว้ใน # ๖๑ ว่า หูผมได้ยินคุณพุ่มบอกบทว่า "เอาอ้ายทิมเข้ามาทวน..."  เนื่องด้วยคำว่า "อ้าย" ในสมัยก่อนมักใช้นำหน้าชื่อผู้ชายมักใช้ในทางไม่ดี เช่น อ้ายดีผู้ร้ายรับเปนสัจให้การซัดพวก เพื่อนถึงอ้ายเชด อ้ายแสน อ้ายคง อ้ายมั้น.(สามดวง). (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒)   ถ้าหาก "ทิม" เป็นชื่อน่าจะใช้คำว่า "อ้ายทิม" อย่างที่อาจารย์ล้อมอยากได้ยิน คุณแสนอักษร # ๗๑ อุ๊บส์......... ถ้าอ่านเจอจะส่งข่าวค่ะ รอข่าวจากคุณแสนอักษร   จากคุณ : เพ็ญชมพู - [ 4 ก.ย. 50 09:33:48 ]

ความคิดเห็นที่ 74 เป็นกระทู้ดีที่เพิ่งพบเห็น ขอ ล็อคไว้เป็น favourite  ก่อน แล้วจะมาอ่านใหม่ อย่างไร จะโหวตให้สักครั้งค่ะ จากคุณ : tiki_ทิกิ - [ 6 ก.ย. 50 20:51:02 ]